Po jego rozpoznaniu liczy się każda chwila, reakcja powinna być natychmiastowa, a pierwszym krokiem jest zabezpieczenie czynności życiowych chorego. Udar jest niebezpieczny i stanowi zagrożenie życia. Pacjent powinien jak najszybciej znaleźć się pod opieką lekarzy. Potem czeka go leczenie, rehabilitacja i rekonwalescencja. To od szybkości podjęcia działań, a także skuteczności wdrożonych metod przywrócenia choremu zdrowia zależą jego sprawności intelektualne i fizyczne w przyszłości.
Co to jest udar mózgu?
Udarem mózgu nazywamy nagłe, miejscowe zakłócenia w krążeniu krwi w mózgu. Ogniskowe lub uogólnione zaburzenia czynności mózgu trwają dłużej niż 24 godziny. Do udaru dochodzi w momencie, kiedy główne naczynie tętnicze w mózgu pęka, co wywołuje krwawienie. Może również dojść do zablokowania dopływu krwi do mózgu. To, jaka jest bezpośrednia przyczyna udaru mózgu, pozwala na wyróżnienie jego dwóch rodzajów:
- Udar niedokrwienny: występuje w 80% wszystkich udarów. Pojawia się na skutek zablokowania przez skrzep krwi lub blaszkę miażdżycową dopływu krwi do mózgu
- Udar krwotoczny: stanowi 20% przypadków. Naczynie mózgowe pęka, co powoduje rozlanie się krwi w obszarze mózgu
W Polsce każdego roku udaru mózgu doznaje ok. 80 tys. osób. Niestety, aż 30 tys. z nich umiera w ciągu miesiąca. Zdecydowaną większością pacjentów są osoby w wieku ok. 60 lat, jednak udar nie oszczędza też ludzi młodych, doznają go osoby nawet w wieku 20-35 lat.
Czynniki ryzyka i przyczyny udaru mózgu
Podobnie jak wiele innych chorób, również udar mózgu wynika z pewnych zmian, jakie zachodzą w naszym organizmie. Są czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo jego wystąpienia, od nas zależne i takie, na które nie mamy wpływu.
Częściej udar mózgu występuje u osób powyżej 55 roku życia. Niski poziom DHEA, antykoncepcja hormonalna, wczesny wiek pierwszej miesiączki i wiek menopauzy u kobiet to czynniki, które sprawiają, że to kobiety stanowią większy odsetek zachorowań. Udar mózgu może mieć też charakter genetyczny, a więc ryzyko jego wystąpienia wzrasta w rodzinach, w której już były zachorowania.
Udar mózgu dotyka często osoby z nadciśnieniem tętniczym i innymi chorobami układu sercowo-naczyniowego. W grupie podwyższonego ryzyka są ponadto palacze, osoby otyłe, nadużywające alkoholu, z zespołem bezdechu sennego i z cukrzycą.
Czy to udar mózgu?
Objawy udaru mózgu są bardzo charakterystyczne, jednak nie zawsze występują w takiej samej konfiguracji i natężeniu. Kluczowe jest, która część mózgu została uszkodzona. Najbardziej dotkliwy jest udar obejmujący obszar ze strukturami odpowiedzialnymi za oddychanie i krążenie krwi. U osób z udarem zaobserwować można:
- Osłabienie mięśni twarzy – wykrzywienie ust
- Niedowład kończyn i trudności w poruszaniu się
- Problemy z mową na skutek osłabienia mięśni języka i gardła
- Zaburzenia widzenia
- Silny ból głowy
- Zaburzenia koordynacji ruchowej
- Utrata przytomności
Leczenie i rehabilitacja po udarze
Każdy udar wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia. Od szybkości reakcji i rodzaju udaru zależy, czy przyniesie ono pożądane skutki i w jakim stopniu przywróci pacjentowi sprawność. Przy udarach niedokrwiennych stosuje się leki rozpuszczające skrzeplinę i przywracające prawidłowy przepływ krwi. Jeśli pacjent zmaga się z nadciśnieniem tętniczym, otrzymuje leki obniżające ciśnienie. Przy udarach krwotocznych podaje się choremu również leki obniżające ciśnienie oraz zapobiegające wystąpieniu kolejnych krwawień. W tym przypadku nierzadko konieczny jest zabieg chirurgiczny.
Pacjenci po udarze powinni koniecznie poddać się rehabilitacji. Rozpoczyna się ona jeszcze w szpitalu, a potem jest kontynuowana w ośrodkach rehabilitacyjnych. W zależności od potrzeb i stopnia uszkodzeń mózgu, a także występujących niesprawności i dolegliwości, rehabilitacja koncentruje się na poprawie czynności ruchowych, zajęciach logopedycznych oraz konsultacji z psychologiem.
Udar, szczególnie przy stosunkowo późnej reakcji i niewłaściwym leczeniu, może pozostawiać po sobie trwałe ślady. U pacjentów pojawia się długoterminowa, a niekiedy trwała niesprawność ruchowa, zaburzenia psychiczne, problemy z mową i koncentracją, a także napady padaczkowe.
Jak możesz sobie pomóc?
Najważniejsza jest rehabilitacja, która powinna być prowadzona w specjalistycznym ośrodku. Należy ją dopasować do istniejących zaburzeń, a także poziomu uszkodzenia czynności mózgowych. Oprócz tego dobrze jest zadbać o swój organizm od środka, aby dostarczyć mózgowi odpowiednich bodźców pobudzających go do aktywnej pracy. Przykładem takiego produktu jest SEMAX, a więc końcowy fragment analogu ACTH z wydłużoną aktywnością neutropową, działa m.in. w przodomózgowiu, usprawniając pracę układu nerwowego i poprawiając koncentrację. Dobrze wpływa na kontrolę motoryczną i procesy poznawcze.
To, jak będzie wyglądało Twoje życie po udarze, w znacznym stopniu zależy od Ciebie. Pewne zmiany w Twoim organizmie już zaszły, niektóre są jednak odwracalne. Zadbaj o siebie i daj sobie szansę na powrót do sprawności.
