PT-141 – Materiały Edukacyjne

PT-141, znany również jako Bremelanotide, jest cyklicznym heptapeptydowym analogiem laktamowym hormonu stymulującego α-melanocyty (α-MSH). Jest zatwierdzony przez Food and Drug Administration (FDA) do leczenia hipoaktywnych zaburzeń pożądania seksualnego (HSDD) u kobiet przed menopauzą. Jego sekwencja aminokwasowa to Ac-Nle-cyclo [Asp-His-D-Phe-Arg-Trp-Lys]-OH i znany również pod nazwą podstawową cyclo-Ac-[Nle4, Asp5, D-Phe7, Lys10] α-MSH-(4-10) [1, 2].

Bremelanotyd działa poprzez aktywację receptorów melanokortyny (MC4R) w mózgu, które odgrywają rolę w reakcjach seksualnych. Receptory te odgrywają dużą rolę w reakcjach seksualnych [1]. Po aktywacji zmienia szlaki mózgowe, aby poprawić pożądanie seksualne i podniecenie. Moduluje szlaki dopaminergiczne w mózgu zaangażowane w pożądanie seksualne i podniecenie. W przypadku mężczyzn Bremelanotide pomaga w leczeniu zaburzeń erekcji poprzez zwiększenie przepływu krwi do narządów płciowych. W przypadku kobiet pomaga zrównoważyć substancje chemiczne w mózgu w celu zwiększenia pożądania seksualnego.

Badania wykazały, że zwiększa pożądanie seksualne i zmniejsza niepokój związany z interakcjami seksualnymi, chociaż nie jest zatwierdzony do stosowania u mężczyzn, pomimo potencjalnych korzyści w przypadku niskiego libido i trudności z erekcją. Jednak PT-141 (Bremelanotide) nie jest dla każdego. Osoby z niekontrolowanym wysokim ciśnieniem krwi lub chorobami serca powinny go unikać. Może on również powodować tymczasowy wzrost ciśnienia krwi i ciemnienie skóry. Zazwyczaj stosowana dawka to 1,75 mg wstrzyknięte w brzuch lub udo, przyjmowane co najmniej 45 minut przed aktywnością seksualną lub 7,5 mg donosowo. Ważne jest, aby nie przyjmować więcej niż jednej dawki co 24 godziny lub więcej niż osiem dawek miesięcznie [1, 2].

Bremelanotyd (PT-141) dla kobiet

Hipoaktywne zaburzenia pożądania seksualnego (HSDD) dotykają prawie sześć milionów kobiet przed menopauzą, a dostępność skutecznych metod leczenia pojawiła się stosunkowo niedawno.

Badania wykazały znaczące korzyści dla zdrowia seksualnego kobiet z HSDD. Niedawno Simon i wsp. (2019) przeprowadzili długoterminowe badanie, w którym oceniano bremelanotyd (PT 141) w dawce 1,75 mg podskórnie w razie potrzeby [3]. Ocenili 684 uczestników w ciągu 52-tygodniowego przedłużenia po 24-tygodniowej fazie podstawowej. Warto zauważyć, że Bremelanotyd znacząco poprawił pożądanie seksualne, a wyniki w skali Female Sexual Function Index i Female Sexual Distress Scale wykazały większą poprawę niż placebo.

Jednak częste zdarzenia niepożądane obejmowały nudności, zaczerwienienie i ból głowy, przy czym nudności były najpoważniejsze. Wyniki te sugerują, że bremelanotyd zapewnia trwałą poprawę objawów bez nowych obaw dotyczących bezpieczeństwa. W innym badaniu, Clayton i wsp. (2016) zbadali skuteczność bremelanotydu w randomizowanym, podwójnie zaślepionym, kontrolowanym placebo badaniu fazy 3 [4]. W badaniu tym kobiety przed menopauzą samodzielnie przyjmowały dawki 0,75, 1,25 lub 1,75 mg w zależności od potrzeb.

Wyniki wykazały znaczącą poprawę w zakresie satysfakcjonujących zdarzeń seksualnych na miesiąc (+0,7 vs. +0,2, p = 0,0180), wyników Female Sexual Function Index (+3,6 vs. +1,9, p = 0,0017) i wyników Female Sexual Distress Scale (-11,1 vs. -6,8, p = 0,0014) przy dawkach 1,25 i 1,75 mg. Zdarzenia niepożądane obejmowały jednak nudności, zaczerwienienie i ból głowy. W badaniu stwierdzono, że bremelanotyd był bezpiecznym i skutecznym lekiem w leczeniu dysfunkcji seksualnych u kobiet.

Ponadto Koochaki i wsp. (2021) przeprowadzili ankiety końcowe i przeprowadzili wywiady z 242 uczestnikami badania RECONNECT [5]. Kobiety leczone bremelanotydem zgłaszały zwiększone pożądanie seksualne, pobudzenie fizyczne oraz poprawę jakości aktywności seksualnej i relacji. W przeciwieństwie do nich, osoby przyjmujące placebo odnotowały ogólne korzyści, takie jak poszukiwanie leczenia i lepsza komunikacja, ale brakowało im fizjologicznej poprawy zgłaszanej przez grupę bremelanotydu. Wyniki te podkreślają kliniczne i postrzegane przez pacjentów korzyści bremelanotydu dla HSDD.

Ponadto Diamond i wsp. (2006) zbadali wpływ bremelanotydu na podniecenie seksualne i pożądanie u kobiet przed menopauzą z zaburzeniami podniecenia seksualnego [7]. W tym podwójnie zaślepionym badaniu 18 kobiet otrzymało pojedynczą donosową dawkę 20 mg bremelanotydu lub placebo podczas oddzielnych sesji. Wyniki wykazały, że więcej kobiet zgłaszało umiarkowane lub wysokie pożądanie seksualne po zastosowaniu bremelanotydu w porównaniu z placebo (P = 0,0114), a także istniała tendencja do bardziej pozytywnych odczuć związanych z pobudzeniem narządów płciowych (P = 0,0833). Co ważne, kobiety, które próbowały odbyć stosunek seksualny w ciągu 24 godzin od rozpoczęcia leczenia, były znacznie bardziej zadowolone ze swojego podniecenia seksualnego po zastosowaniu bremelanotydu niż placebo (P = 0,0256). Badanie to sugeruje, że bremelanotyd może potencjalnie zwiększać pożądanie seksualne i podniecenie u kobiet z niskim libido i pożądaniem seksualnym.

Ponadto Mayer i Lynch (2020) dokonali przeglądu skuteczności i bezpieczeństwa bremelanotydu w leczeniu HSDD w badaniach klinicznych fazy 2 i 3 [8]. Przegląd obejmował dane z Medline, SCOPUS i EMBASE w latach 1996-2019. Wyniki wykazały, że pomimo istotności statystycznej w poprawie pożądania seksualnego i zmniejszeniu niepokoju, korzyści kliniczne mogą być niewielkie. Bremelanotyd ma korzystny profil bezpieczeństwa, z ograniczonymi interakcjami lekowymi, w tym bez znaczących interakcji z etanolem. Ponadto najczęstszymi działaniami niepożądanymi były nudności (39,9%), zaczerwienienie twarzy (20,4%) i ból głowy (11%). Wytyczne zalecają nie więcej niż jedną dawkę na 24 godziny i nie więcej niż osiem dawek na miesiąc, zalecając odstawienie leku, jeśli po ośmiu tygodniach nie zaobserwowano żadnych korzyści. Poinformowano również, że miejsce bremelanotydu w terapii nie zostało w pełni określone, ponieważ wytyczne dotyczące HSDD nie zostały zaktualizowane od 2017 roku.

W innym interesującym badaniu klinicznym, Kingsberg i wsp. (2014) ocenili skuteczność podskórnego bremelanotydu w zmniejszaniu niepokoju u kobiet przed menopauzą z hipoaktywnym zaburzeniem pożądania seksualnego lub zaburzeniem podniecenia seksualnego u kobiet [9].

W badaniu tym uczestniczki najpierw otrzymywały placebo, a następnie przez 12 tygodni samodzielnie przyjmowały w domu placebo lub bremelanotyd w dawkach 0,75 mg, 1,25 mg lub 1,75 mg. Skuteczność mierzono za pomocą kwestionariusza Female Sexual Distress Scale-Desire/Arousal/Orgasm. Wyniki uzyskane od 327 uczestniczek wykazały, że wyniki dotyczące dystresu uległy znacznej poprawie w przypadku bremelanotydu w dawce 1,75 mg (-13,1) i połączonych dawek 1,25 i 1,75 mg (-11,1) w porównaniu z placebo (-6,8).

W badaniu stwierdzono, że bremelanotyd w dawce 1,75 mg znacząco zmniejszał niepokój związany z niskim pożądaniem seksualnym. Ponadto Simon i wsp. (2022) ocenili skuteczność bremelanotydu w leczeniu hipoaktywnych zaburzeń pożądania seksualnego (HSDD) u kobiet przed menopauzą w różnych podgrupach [10]. W badaniach fazy 3 RECONNECT uczestnicy samodzielnie podawali 1,75 mg bremelanotydu lub placebo podskórnie przez 24 tygodnie przed aktywnością seksualną. Skuteczność mierzono za pomocą domeny pożądania Female Sexual Function Index oraz Female Sexual Distress Scale-Desire/Arousal/Orgasm Item 13. Wyniki uzyskane od 1202 pacjentów wykazały, że bremelanotyd znacząco poprawił pożądanie seksualne i zmniejszył niepokój we wszystkich podgrupach wiekowych, wagowych, BMI i wszystkich kwartylach wyjściowego biodostępnego testosteronu. Bremelanotyd poprawiał również pożądanie seksualne i poziom niepokoju niezależnie od stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych i czasu trwania HSDD. W badaniu stwierdzono, że bremelanotyd jest szeroko skuteczny w zwiększaniu pożądania seksualnego i zmniejszaniu niepokoju u kobiet przed menopauzą z HSDD.

Ponadto w 2016 r. Seftel i wsp. zbadali bezpieczeństwo i skuteczność bremelanotydu w leczeniu dysfunkcji seksualnych u kobiet przed menopauzą [11]. W tym randomizowanym, podwójnie zaślepionym, kontrolowanym placebo badaniu fazy 3 uczestniczki otrzymywały placebo lub bremelanotyd w dawkach 0,75 mg, 1,25 mg lub 1,75 mg, podawane samodzielnie podskórnie w razie potrzeby przez 12 tygodni. Wyniki uzyskane od 327 pacjentek wskazywały na znaczną poprawę w przypadku dawek bremelanotydu w porównaniu z placebo, w tym wzrost satysfakcjonujących zdarzeń seksualnych na miesiąc (+0,7 vs. +0,2, p = 0,0180), wyniki wskaźnika funkcji seksualnych kobiet (+3,6 vs. +1,9, p = 0,0017) oraz zmniejszenie wyników skali niepokoju seksualnego kobiet (-11,1 vs. -6,8, p = 0,0014).

Zgłaszano jednak również zdarzenia niepożądane, takie jak nudności, zaczerwienienie i ból głowy. W badaniu stwierdzono, że bremelanotyd jest bezpiecznym, skutecznym i dobrze tolerowanym lekiem na dysfunkcje seksualne u kobiet przed menopauzą. W innym badaniu klinicznym fazy IIa oceniano skuteczność bremelanotydu (Expert Review of Endocrinology & Metabolism, 2006) [12].

Kobiety w wieku 22-44 lat otrzymywały donosową dawkę 20 mg Bremelanotydu lub placebo. Po 24-godzinnym okresie uczestnicy wypełniali kwestionariusze dotyczące ich aktywności seksualnej, pożądania i podniecenia. Wyniki wykazały, że 67% kobiet zgłosiło zwiększone pożądanie seksualne po Bremelanotide w porównaniu do 22% z placebo. Ponadto 72% zgłosiło zwiększone pobudzenie narządów płciowych w porównaniu z 39% w przypadku placebo. Jednak częstymi działaniami niepożądanymi były nudności i ból głowy.

Ponadto, w badaniu RECONNECT, Bremelanotyd był badany pod kątem hipoaktywnych zaburzeń pożądania seksualnego (HSDD) u kobiet przed menopauzą w podgrupach stosujących antykoncepcję hormonalną [13]. To podwójnie zaślepione, randomizowane, kontrolowane placebo badanie fazy 3 obejmowało 1,75 mg Bremelanotydu lub placebo, podawane samodzielnie podskórnie przez 24 tygodnie.

Bremelanotyd wykazał znaczącą poprawę w porównaniu z placebo zarówno w domenie pożądania Kobiecego Wskaźnika Funkcji Seksualnych (FSFI-D), jak i w Skali Niepokoju Seksualnego Kobiecego Pożądania/Podniecenia/Orgazmu (FSDS-DAO). Wśród pacjentek stosujących hormonalne środki antykoncepcyjne odnotowano liczbową poprawę w FSFI-D i znaczącą poprawę w wynikach FSDS-DAO pozycja 13. W badaniu stwierdzono, że Bremelanotyd skutecznie poprawia pożądanie seksualne i zmniejsza niepokój u kobiet przed menopauzą z HSDD, niezależnie od stosowania antykoncepcji. Co więcej, Koochaki i wsp. (2017) zbadali wpływ dysfunkcji seksualnych kobiet (FSD) i ich leczenia bremelanotydem (BMT) na życie kobiet i relacje partnerskie [23]. Badanie obejmowało 60-minutowe wywiady z 61 kobietami przed menopauzą, doświadczającymi zmniejszonego pożądania i/lub podniecenia.

Uczestniczki, w wieku od 22 do 53 lat (średnia wieku 39 lat), doświadczały FSD od kilku miesięcy do ponad 10 lat, a 42% z nich bezskutecznie próbowało innych metod leczenia. Wiele z nich przypisywało swoje objawy starzeniu się, zmianom hormonalnym, stresowi lub przyrostowi masy ciała. Kobiece dysfunkcje seksualne prowadziły do niepokoju, utraty tożsamości seksualnej, negatywnego obrazu ciała, poczucia nieadekwatności i depresji, choć pociąg i przywiązanie do partnerów na ogół pozostawały.

Leczenie Bremelanotydem znacząco poprawiło reakcje fizjologiczne narządów płciowych, wrażliwość seksualną i reakcję na sygnały, zwiększone pragnienie inicjowania aktywności seksualnej, podniecenie, orgazmy i satysfakcję seksualną. Wiele kobiet zgłosiło zwiększoną satysfakcję z relacji i zwiększoną pewność siebie w sferze seksualnej, a poziom stresu związanego z FSD był niższy po leczeniu. Większość uczestniczek zgłaszała minimalne lub nieproblematyczne skutki uboczne. Badanie to podkreśla pozytywny wpływ bremelanotydu na funkcje seksualne i satysfakcję ze związku u kobiet z FSD.

Rzeczywiste zastosowanie Bremelanotide (PT-141)

Goldstein i wsp. (2023) zbadali rzeczywiste zastosowanie bremelanotydu w leczeniu hipoaktywnych zaburzeń pożądania seksualnego (HSDD) u kobiet w ośrodku medycyny seksualnej [19].

Bremelanotyd jest stosowany na żądanie u kobiet przed menopauzą z HSDD. Badanie miało na celu analizę wzorców przepisywania i częstotliwości uzupełniania leków od końca 2019 r. do listopada 2022 r. Dane dotyczące recept koncentrowały się na kobietach przed menopauzą (w wieku 18-50 lat) i po menopauzie (w wieku ≥51 lat), w tym na liczbie recept, uzupełnieniach i skumulowanych wskaźnikach uzupełnień.

Wyniki wykazały, że bremelanotyd został wydany kobietom przed menopauzą 64 razy, przy 25% odsetku ponownych recept. W przypadku kobiet po menopauzie wydano go 97 razy, przy 54% wskaźniku uzupełnień. Odsetek uzupełnień dla kobiet przed menopauzą wynosił 10% w latach 2019-2020, 17% w latach 2019-2021, 25% w latach 2019-2022 i 37% w latach 2021-2022. W przypadku kobiet po menopauzie odsetek uzupełnień wynosił 43% w latach 2019-2020, 52% w latach 2019-2021, 54% w latach 2019-2022 i 65% w latach 2021-2022.

Rosnące wskaźniki uzupełniania leków zarówno wśród kobiet przed menopauzą, jak i po menopauzie sugerują bezpieczeństwo i skuteczność bremelanotydu w rzeczywistych warunkach. Dane wskazują na skuteczne leczenie HSDD bremelanotydem. Wraz ze wzrostem świadomości na temat HSDD i jego leczenia, oczekuje się, że więcej świadczeniodawców opieki zdrowotnej będzie oferować te opcje, podobnie jak w przypadku sildenafilu w leczeniu zaburzeń erekcji u mężczyzn. W innym niedawnym badaniu Goldstein i wsp. (2024) poinformowali, że bremelanotyd poprawia pożądanie seksualne i pobudzenie poprzez zwiększenie łączności i aktywności mózgu [20]. Badanie fMRI wykazało, że bremelanotyd zwiększył łączność między ciałem migdałowatym a wyspą, poprawił seksualne przetwarzanie mózgu oraz zwiększył aktywność móżdżku i dodatkowego obszaru motorycznego, jednocześnie dezaktywując wtórną korę somatosensoryczną.

Od września 2019 r. bremelanotyd jest przepisywany kobietom przed menopauzą, kobietom po menopauzie i mężczyznom z różnymi dysfunkcjami seksualnymi w ich ośrodku. Dane od września 2019 r. do 30 czerwca 2023 r. wykazały 76 recept dla kobiet przed menopauzą (29% uzupełnień), 104 dla kobiet po menopauzie (52% uzupełnień) i 444 dla mężczyzn (65% uzupełnień). Odsetek uzupełnień w ciągu ostatnich 18 miesięcy wynosił 47% dla kobiet przed menopauzą, 52% dla kobiet po menopauzie i 73% dla mężczyzn. Stwierdzono, że wysoki wskaźnik uzupełnień sugeruje bezpieczeństwo i skuteczność bremelanotydu (PT 141) w leczeniu dysfunkcji seksualnych, zwłaszcza u mężczyzn.

Bremelanotyd dla mężczyzn: Potencjał PT 141 w zaburzeniach erekcji

PT 141 wykazał potencjalne korzyści dla mężczyzn z dysfunkcjami seksualnymi, w tym zaburzeniami erekcji (ED) i niskim libido. W praktyce klinicznej bremelanotyd był przepisywany mężczyznom po dokładnej ocenie biopsychospołecznej.

Badania wykazały, że bremelanotyd może zwiększać pobudzenie seksualne i pożądanie poprzez aktywację receptorów melanokortyny w mózgu, które odgrywają kluczową rolę w reakcjach seksualnych.

Mężczyźni leczeni bremelanotydem zgłaszali zwiększoną satysfakcję z doświadczeń seksualnych, łatwiejsze zakładanie pochwy i lepszą zdolność do osiągania orgazmu. Ponadto stwierdzono, że bremelanotyd pomaga mężczyznom czuć się swobodniej inicjując aktywność seksualną i doświadczając bardziej przyjemnego i beztroskiego kochania się.

W badaniu klinicznym Safarinejad i wsp. (2008) ocenili bezpieczeństwo i skuteczność donosowego bremelanotydu u mężczyzn z zaburzeniami erekcji (ED) niereagującymi na syldenafil [15]. W badaniu wzięło udział 342 żonatych mężczyzn w wieku od 28 do 59 lat, którzy zostali losowo przydzieleni do grupy otrzymującej 10 mg bremelanotydu lub placebo przed stymulacją seksualną. Uczestnicy wypróbowali co najmniej 16 dawek w domu i zostali ocenieni za pomocą Międzynarodowego Indeksu Funkcji Erekcyjnych (IIEF).

Naukowcy zaobserwowali pozytywne wyniki u 33,5% osób z grupy otrzymującej bremelanotyd w porównaniu do 8,5% osób z grupy placebo (p = 0,03). Pacjenci leczeni bremelanotydem zgłaszali większą satysfakcję ze stosunku płciowego (p = 0,03), ale doświadczali więcej działań niepożądanych związanych z lekiem (p = 0,01). Bremelanotyd może służyć jako alternatywa dla ED, szczególnie u osób niereagujących na syldenafil. Ponadto Diamond i wsp. (2005) zbadali bezpieczeństwo i skutki łączenia subterapeutycznych dawek PT-141 z syldenafilem u pacjentów z zaburzeniami erekcji [16]. Dziewiętnastu pacjentów otrzymało 25 mg syldenafilu z 7,5 mg donosowego PT-141, 25 mg syldenafilu z donosowym placebo oraz tabletkę placebo z donosowym placebo w randomizowanym badaniu krzyżowym.

Aktywność erekcyjna, oceniana za pomocą RigiScan, wykazała, że łączne podawanie PT-141 i syldenafilu wywołało znacznie większą odpowiedź erekcyjną niż sam syldenafil. Terapia skojarzona była bezpieczna i dobrze tolerowana, co sugeruje, że może być skuteczną alternatywą dla pacjentów z zaburzeniami erekcji, którzy nie reagują na wyższe dawki pojedynczej terapii.

Ponadto Rosen i wsp. (2004) ocenili skuteczność PT-141 u zdrowych mężczyzn i pacjentów z zaburzeniami erekcji niereagujących na Viagrę [17]. Odpowiedzi erekcyjne, oceniane za pomocą RigiScan, wykazały, że dawki większe niż 1,0 mg powodowały znaczącą odpowiedź erekcyjną u zdrowych mężczyzn. U pacjentów z zaburzeniami erekcji, dawki 4 mg i 6 mg PT-141, podawane w schemacie krzyżowym, wywoływały znaczące odpowiedzi erekcyjne z wizualną stymulacją seksualną. Doszli do wniosku, że PT-141 był bezpieczny i dobrze tolerowany, wykazując znaczny potencjał jako alternatywne leczenie zaburzeń erekcji u pacjentów niereagujących na inhibitory PDE5. Ponadto Diamond i wsp. (2004) ocenili skuteczność i bezpieczeństwo donosowego PT-141 zarówno u zdrowych mężczyzn, jak i u pacjentów z zaburzeniami erekcji (ED) reagujących na Viagrę [18].

Wykazali oni statystycznie istotną odpowiedź erekcyjną przy dawkach większych niż 7 mg w porównaniu z placebo, przy czym pierwsza erekcja wystąpiła około 30 minut po podaniu. Warto zauważyć, że PT-141 był dobrze tolerowany, a najczęstszymi zdarzeniami niepożądanymi były zaczerwienienie i nudności. Nie zaobserwowano klinicznie istotnych zmian w parametrach życiowych, testach laboratoryjnych, EKG lub badaniach fizycznych. W badaniu stwierdzono, że PT-141 jest obiecującym kandydatem do dalszej oceny w leczeniu zaburzeń erekcji u mężczyzn.

Rzeczywiste zastosowanie Bremelanotide (PT-141) u mężczyzn

W rzeczywistych zastosowaniach klinicznych bremelanotyd okazał się obiecujący w poprawie funkcji seksualnych u mężczyzn, szczególnie tych z zaburzeniami erekcji, orgazmu i niskim libido. Goldstein i wsp. (2024) donieśli o stosowaniu bremelanotydu u mężczyzn z dysfunkcjami seksualnymi (SD) [21].

Bremelanotyd był przepisywany mężczyznom po przeprowadzeniu oceny biopsychospołecznej. Od września 2019 r. do czerwca 2023 r. w badaniu przeanalizowano 444 recepty na bremelanotyd z powodu SD, z 65% odsetkiem ponownych zamówień i 73% odsetkiem ponownych zamówień w ciągu ostatnich 18 miesięcy. Spośród 25 mężczyzn, którzy wyrazili zgodę, 20 ukończyło badanie.

Wyniki wykazały, że 75% mężczyzn zgłosiło zwiększoną satysfakcję z uprawiania miłości i czasu jej trwania, 88% stwierdziło, że wkładanie do pochwy jest łatwiejsze, a 67% uznało orgazm za łatwiejszy. Ponadto 80% z nich czuło się swobodniej inicjując zbliżenie, a 73% przewidywało, że będzie ono przyjemniejsze i bardziej beztroskie. Korzystając z PGI-I, 72% zgłosiło poprawę funkcji seksualnych.

Jednak częste działania niepożądane obejmowały nudności (30%), zaczerwienienie (22%), ból głowy (13%) i uciążliwe spontaniczne erekcje (13%). Wszystkie działania niepożądane były przemijające. W badaniu stwierdzono, że bremelanotyd skutecznie poprawia dysfunkcje seksualne u mężczyzn, stanowiąc alternatywę dla inhibitorów PDE5.

Później, w 2024 r., Goldstein i wsp. donieśli o pozarejestracyjnym stosowaniu bremelanotydu u mężczyzn z różnymi dysfunkcjami seksualnymi [22]. Badanie miało na celu ocenę skuteczności bremelanotydu, powodów jego przepisywania oraz poprawy funkcji seksualnych, ogólnej satysfakcji i skutków ubocznych. W badaniu jednogrupowym, które rozpoczęło się 1 maja 2021 r., mężczyźni z jednej kliniki wyrazili zgodę i wypełnili kwestionariusze online. Po potwierdzeniu co najmniej dwukrotnego zastosowania leku wzięli oni udział w ustrukturyzowanych wywiadach telefonicznych.

Spośród 21 mężczyzn, którzy wyrazili zgodę, 19 wypełniło kwestionariusze online. Kluczowe odkrycia obejmowały to, że 80% było bardziej zadowolonych z uprawiania miłości i czasu jej trwania, 93% stwierdziło, że wkładanie pochwy jest łatwiejsze, a 71% zgłosiło łatwiejsze orgazmy. Ponadto 86% badanych czuło się swobodniej inicjując stosunek, 79% spodziewało się, że będzie on bardziej przyjemny, 69% uznało orgazm za bardziej przyjemny, 73% czerpało więcej przyjemności z seksu, a 79% uznało, że doznania partnera były bardziej przyjemne. Korzystając z PGI-I, 53% zgłosiło poprawę funkcji seksualnych. Co więcej, dwunastu mężczyzn ukończyło wywiad, ujawniając, że 69% przepisano bremelanotyd z powodu zaburzeń erekcji, a 64% miało dodatkowe problemy ze zdrowiem seksualnym, takie jak lęk przed seksem (54%) i niskie pożądanie seksualne (45%). Warto zauważyć, że poprawa obejmowała lepsze funkcje seksualne (91%), zwłaszcza erekcję, oraz zmniejszenie niepokoju związanego z seksem (64%). Mężczyźni zgłaszali również dłuższe erekcje, zdolność do dodatkowych erekcji 18-24 godzin po wstrzyknięciu, lepsze połączenie narządów płciowych z mózgiem, lepszą wrażliwość i zwiększoną pewność siebie.

Pomimo tych znaczących korzyści, działania niepożądane obejmowały zaczerwienienie (36%), nudności (36%), ból głowy (27%), spontaniczne erekcje (27%), nietrzymanie moczu, skurcze i pieczenie brzucha (po 9%). Wszystkie działania niepożądane były przemijające. W badaniu stwierdzono, że bremelanotyd okazał się skuteczny w leczeniu mężczyzn z zaburzeniami erekcji i innymi problemami związanymi ze zdrowiem seksualnym, zapewniając realną opcję leczenia poza wskazaniami.

W jaki sposób Bremelanotide zwiększa podniecenie seksualne i pożądanie?

Bremelanotyd zwiększa pobudzenie seksualne i pożądanie poprzez wpływ na szlaki melanokortyny i dopaminy w mózgu [24, 25].

• Wiązanie z określonymi receptorami mózgowymi: Bremelanotyd działa poprzez łączenie się z receptorami melanokortyny 4 (MC4R) w określonych komórkach mózgu zlokalizowanych w podwzgórzu. To połączenie rozpoczyna reakcję łańcuchową, która rozpoczyna się od uwolnienia dopaminy, substancji chemicznej, która odgrywa kluczową rolę w zachowaniach seksualnych, w określonej części mózgu zwanej przyśrodkowym obszarem przedwzrokowym (mPOA).
• Wyzwalanie uwalniania dopaminy: Gdy bremelanotyd zwiąże się z MC4R, stymuluje uwalnianie dopaminy w mPOA. Obszar ten jest ważny dla kontrolowania zachowań seksualnych. Więcej dopaminy w tym regionie prowadzi do zwiększonych reakcji seksualnych. To z kolei aktywuje receptory D1 na określonych neuronach, które zmniejszają hamowanie neuronów dopaminowych, czyniąc je bardziej wrażliwymi na bodźce seksualne. Bremelanotyd wyzwala głównie uwalnianie dopaminy w mPOA, a nie w innych regionach mózgu związanych z nadużywaniem narkotyków lub zachowaniami żywieniowymi. To selektywne działanie sugeruje, że bremelanotyd w szczególności zwiększa pożądanie seksualne.
• Aktywacja kluczowych obszarów mózgu: Badania pokazują, że bremelanotyd aktywuje pewne białka wskazujące na aktywność neuronów w kluczowych obszarach mózgu, takich jak mPOA, brzuszny obszar nakrywkowy (VTA) i podstawno-boczne ciało migdałowate. Obszary te mają kluczowe znaczenie dla podniecenia seksualnego i są również aktywowane przez sygnały seksualne.
• Wpływ na zachowania seksualne w badaniach na zwierzętach: Badania na samicach szczurów (z usuniętymi jajnikami) pokazują, że wstrzyknięcie lub wprowadzenie bremelanotydu do mózgu zwiększa zachowania seksualne. Zachowania te obejmują sygnały świadczące o chęci zaangażowania się w aktywność seksualną, takie jak określone ruchy i interakcje z samcami szczurów. Bremelanotyd selektywnie zwiększał zachowania związane z nagabywaniem, takie jak nagabywanie, podskoki i rzutki, bez wpływu na tempo lub lordozę. Ta specyfika sugeruje, że bremelanotyd celuje konkretnie w pożądanie seksualne, nie powodując uogólnionej hiperseksualności.

Co więcej, wyższe dawki bremelanotydu prowadzą do bardziej znaczącego wpływu na pożądanie seksualne. Bremelanotyd zwiększa jednak pożądanie seksualne bez wpływu na inne zachowania seksualne, co oznacza, że działa on na pożądanie seksualne bez powodowania nadmiernych zachowań seksualnych lub zmiany preferencji partnera. Działanie bremelanotydu można odwrócić za pomocą substancji blokujących receptory melanokortyny lub dopaminy. Potwierdza to udział tych receptorów w działaniu bremelanotydu. Zdolność bremelanotydu (PT 141) do specyficznej aktywacji obszarów związanych z podnieceniem seksualnym bez wpływu na inne zachowania czyni go obiecującym lekiem na hipoaktywne zaburzenia pożądania seksualnego (HSDD).

Jak stosować Bremelanotide?

Bremelanotyd (PT 141) jest podawany podskórnie, co oznacza, że jest wstrzykiwany pod skórę. Dostarczany jest w postaci roztworu we wstępnie napełnionym automatycznym wstrzykiwaczu.

• Czas: Bremelanotyd należy wstrzykiwać w razie potrzeby, co najmniej 45 minut przed przewidywaną aktywnością seksualną.
• Dawkowanie: Zalecana dawka wynosi 1,75 mg i jest podawana za pomocą fabrycznie napełnionego wstrzykiwacza automatycznego.
• Częstotliwość: Nie stosować więcej niż jednej dawki w ciągu 24 godzin i nie przekraczać ośmiu dawek w miesiącu.

Czy bremelanotyd (PT 141) jest legalny?

Tak, bremelanotyd, znany również jako Vyleesi, jest legalny. Został on zatwierdzony przez FDA w 2019 r. do leczenia hipoaktywnych zaburzeń pożądania seksualnego (HSDD) u kobiet przed menopauzą. Zatwierdzenie to czyni go drugim lekiem usankcjonowanym dla tego schorzenia, po flibanserynie (Addyi). Bremelanotyd działa poprzez aktywację receptorów melanokortyny w mózgu, które są zaangażowane w reakcję seksualną. Podaje się go we wstrzyknięciu podskórnym w brzuch lub udo, co najmniej 45 minut przed aktywnością seksualną. Chociaż bremelanotyd wykazał potencjalne korzyści w przypadku niskiego libido i trudności z erekcją u mężczyzn, obecnie nie jest zatwierdzony do stosowania u mężczyzn.

PT 141 Miejsce wstrzyknięcia

Bremelanotyd można wstrzykiwać podskórnie w dwa określone miejsca;

• Brzuch: Jednym z zalecanych miejsc wstrzyknięcia jest brzuch. Należy wybrać obszar wolny od blizn, siniaków lub innych nieprawidłowości skórnych.
• Udo: Innym częstym miejscem wstrzyknięć jest udo. Podobnie jak w przypadku brzucha, należy unikać wstrzykiwania w miejsca pokryte bliznami lub siniakami.

Jak długo działa pt-141?

Czas trwania efektów PT-141 różni się w zależności od osoby i podanej dawki. Ogólnie rzecz biorąc, efekty mogą utrzymywać się przez kilka godzin. Oto kilka szczegółów:

• Początek działania: PT-141 zazwyczaj zaczyna działać w ciągu 30 do 60 minut po podaniu.
• Czas trwania: Działanie PT-141 może trwać od 6 do 12 godzin. Niektóre osoby mogą odczuwać efekty przez nieco dłuższy lub krótszy czas.
• Indywidualna zmienność: Czas trwania może się różnić w zależności od takich czynników, jak metabolizm, ogólny stan zdrowia i konkretna dysfunkcja seksualna, która jest leczona.

Dla większości użytkowników lek zapewnia możliwość aktywności seksualnej, która trwa przez kilka godzin po podaniu. Ważne jest, aby postępować zgodnie z zaleceniami dotyczącymi dawkowania i stosowania, aby zapewnić zarówno bezpieczeństwo, jak i skuteczność.

PT-141 (Bremelanotide) Skutki uboczne

PT-141 był oceniany pod kątem bezpieczeństwa w licznych badaniach [6, 14]. Najczęstsze działania niepożądane obserwowane w badaniach fazy 3, które objęły 1247 uczestników w ciągu 18 miesięcy, są następujące:

• Nudności: Zgłaszane u 40,0% użytkowników bremelanotydu w porównaniu do 1,3% w grupie placebo. Nudności były główną przyczyną przerwania leczenia.
• Zaczerwienienie: wystąpiło u 20,3% użytkowników bremelanotydu w porównaniu z 1,3% w grupie placebo. Zaczerwienienie jest częstą reakcją i na ogół łagodną.
• Ból głowy: Doświadczony przez 11,3% użytkowników w porównaniu do 1,9% w grupie placebo. Bóle głowy miały zazwyczaj nasilenie od łagodnego do umiarkowanego.
• Reakcje w miejscu wstrzyknięcia: Odnotowano u 5,4% użytkowników w porównaniu z 0,5% w grupie placebo. Reakcje te były zazwyczaj niewielkie i obejmowały zaczerwienienie lub podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia.
• Ogniskowe przebarwienia: Rzadkie, ale obserwowane u ponad jednej trzeciej pacjentów przyjmujących 16 kolejnych dawek dobowych. Ten efekt uboczny obejmuje ciemnienie skóry w określonych obszarach.
• Ciśnienie krwi: Bremelanotyd może powodować niewielki, przemijający wzrost ciśnienia krwi. Dlatego pacjenci z ryzykiem sercowo-naczyniowym powinni stosować lek ostrożnie i pod nadzorem lekarza.

Inne kwestie

• Poważne zdarzenia niepożądane: Chociaż nie odnotowano zgonów, u niektórych uczestników wystąpiły poważne zdarzenia niepożądane. Nie były one jednak częste.
• Interakcje leków: Większość interakcji nie miała znaczenia klinicznego, z wyjątkiem tych, które obniżały stężenie indometacyny i naltreksonu w osoczu.
• Wskaźniki kontynuacji: 70% osób z grupy otrzymującej bremelanotyd kontynuowało leczenie do fazy otwartej w porównaniu z 87% osób z grupy placebo, co wskazuje na stosunkowo wysoką satysfakcję i tolerancję wśród użytkowników.

Chociaż lek ma korzystny profil bezpieczeństwa, pacjenci z chorobami układu krążenia powinni monitorować ciśnienie krwi podczas leczenia i skonsultować się z lekarzem.

PT-141 (Bremelanotide) Dawkowanie

PT-141 jest zwykle podawany we wstrzyknięciu podskórnym. Oto kluczowe wytyczne dotyczące dawkowania PT-141:

• Standardowe dawkowanie: Zalecana dawka to 1,75 mg podawana podskórnie. Preparat należy wstrzyknąć co najmniej 45 minut przed przewidywaną aktywnością seksualną. Wstrzyknięcie można wykonać w brzuch lub udo.
• Częstotliwość stosowania: PT-141 nie powinien być stosowany częściej niż raz w ciągu 24 godzin. Zaleca się, aby nie stosować PT-141 częściej niż 8 razy w miesiącu.
• Instrukcja podawania: PT-141 jest dostarczany we wstępnie napełnionym automatycznym wstrzykiwaczu do łatwego podawania podskórnego. Użytkownicy powinni postępować zgodnie z instrukcjami dołączonymi do urządzenia, aby zapewnić prawidłową technikę wstrzyknięcia i dawkowanie.

Pt-141 Spray do nosa

Bremelanotyd (PT-141) jest dostępny w różnych postaciach, w tym w aerozolu do nosa. Preparat ten stanowi alternatywę dla zastrzyków podskórnych dla osób poszukujących wygody i łatwości podawania.

• Dawkowanie u kobiet z FSAD: W badaniach klinicznych kobiety z zaburzeniami podniecenia seksualnego u kobiet (FSAD) otrzymywały pojedynczą donosową dawkę 20 mg bremelanotydu.
• Dawkowanie u mężczyzn z zaburzeniami erekcji: W badaniach z udziałem mężczyzn z zaburzeniami erekcji (ED) dawki bremelanotydu podawanego donosowo były różne, ale znaczącą odpowiedź erekcyjną obserwowano przy dawkach większych niż 7 mg.
• Standardowe dawkowanie: Typowa dawka bremelanotydu w aerozolu do nosa wynosi 10 mg, podawana za pomocą dwóch rozpyleń 5 mg, po jednym do każdego nozdrza.
• Czas: Zaleca się stosowanie aerozolu do nosa na 45 minut do 2 godzin przed stymulacją seksualną w celu uzyskania optymalnych rezultatów.
• Częstotliwość: Nie należy stosować więcej niż jednej dawki w ciągu 24 godzin. Nie zaleca się również stosowania więcej niż ośmiu dawek w miesiącu.

Jak stosować PT-141 do nosa?

Podobnie jak w przypadku innych donosowych postaci dawkowania, przed użyciem należy delikatnie wstrząsnąć butelką. Rozpocząć rozpylanie, naciskając pompkę do momentu pojawienia się delikatnej mgiełki. Pochylić głowę lekko do przodu, włożyć dyszę do jednego nozdrza i zamknąć palcem drugie nozdrze. Spryskaj raz, oddychając delikatnie przez nos. Powtórz czynność dla drugiego nozdrza.

Korzyści ze stosowania sprayu do nosa Bremelanotide?

• Wygoda: Łatwiejszy i szybszy w użyciu w porównaniu do zastrzyków podskórnych.
• Nieinwazyjny: Nie wymaga użycia igieł, co zmniejsza dyskomfort i potencjalne reakcje w miejscu wstrzyknięcia.
• Dyskrecja: Spray do nosa może być bardziej dyskretny w noszeniu i stosowaniu.

Potencjalne skutki uboczne: Użytkownicy mogą odczuwać podrażnienie nosa, przekrwienie lub katar. Należy przestrzegać zalecanych dawek i częstotliwości, aby uniknąć potencjalnych działań niepożądanych i zapewnić bezpieczeństwo.

Bremelanotide w aerozolu do nosa oferuje przyjazną dla użytkownika i skuteczną opcję dla osób poszukujących leczenia hipoaktywnych zaburzeń pożądania seksualnego (HSDD) i innych powiązanych schorzeń. Przestrzegając odpowiednich wytycznych dotyczących podawania i mając świadomość potencjalnych skutków ubocznych, użytkownicy mogą bezpiecznie korzystać z tego leku.

Disclaimer

Ten artykuł został napisany w celu edukacyjnym i ma na celu zwiększenie świadomości na temat omawianej substancji. Ważne jest aby zaznaczyć, ze omawiana jest substancja, a nie konkretny produkt. Informacje zawarte w tekście bazują na dostępnych badaniach naukowych i nie mają służyć jako porada medyczna, ani nie promują samoleczenia. Czytelnik powinien konsultować wszelkie decyzje dotyczące zdrowia i leczenia z kwalifikowanym specjalistą zdrowia.

Referencje

1. Edinoff, A.N., Sanders, N.M., Lewis, K.B., Apgar, T.L., Cornett, E.M., Kaye, A.M. i Kaye, A.D., 2022. Bremelanotyd w leczeniu hipoaktywnego pożądania seksualnego u kobiet. Neurology international, 14(1), pp.75-88. https://www.mdpi.com/2035-8377/14/1/6
2. Bartlik B, Sugarman A, Seenaraine S, Green S. FDA-Approved (Bremelanotide, Flibanserin) and Off-Label Medications (Testosterone, Sildenafil) to Enhance Sexual Desire/Function in Women. On J Complement & Alt Med. 4(1): 2020. OJCAM. MS.ID.000578. DOI: 10.33552/OJCAM.2020.04.000578 Link do pełnego badania
3. Simon, James A i wsp. „Długoterminowe bezpieczeństwo i skuteczność Bremelanotydu w leczeniu hipoaktywnego zaburzenia pożądania seksualnego”. Obstetrics and gynecology 134,5 (2019): 909-917. doi:10.1097/AOG.0000000000003514 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31599847/
4. Clayton, A. H., Althof, S. E., Kingsberg, S., DeRogatis, L. R., Kroll, R., Goldstein, I., Kaminetsky, J., Spana, C., Lucas, J., Jordan, R., & Portman, D. J. (2016). Bremelanotyd w leczeniu dysfunkcji seksualnych u kobiet przed menopauzą: randomizowane, kontrolowane placebo badanie ustalające dawkę. Women’s Health (Londyn, Anglia), 12(3), 325-337. https://doi.org/10.2217/whe-2016-0018 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5384512/
5. Koochaki, Patricia et al. „The Patient Experience of Premenopausal Women Treated with Bremelanotide for Hypoactive Sexual Desire Disorder: RECONNECT Exit Study Results”. Journal of Women’s Health (2002) 30,4 (2021): 587-595. doi:10.1089/jwh.2020.8460 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33538638/
6. Clayton, Anita H et al. „Profil bezpieczeństwa Bremelanotide w całym programie rozwoju klinicznego”. Journal of Women’s Health (2002) 31,2 (2022): 171-182. doi:10.1089/jwh.2021.0191 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35147466/
7. Diamond, Lisa E i wsp. „Wpływ na subiektywną reakcję seksualną u kobiet przed menopauzą z zaburzeniami podniecenia seksualnego przez bremelanotyd (PT-141), agonistę receptora melanokortyny”. Czasopismo medycyny seksualnej 3,4 (2006): 628-638. doi:10.1111/j.1743-6109.2006.00268.x https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16839319/
8. Mayer, Danielle i Sarah E Lynch. „Bremelanotyd: Nowy lek zatwierdzony do leczenia hipoaktywnego zaburzenia pożądania seksualnego”. The Annals of pharmacotherapy 54,7 (2020): 684-690. doi:10.1177/1060028019899152 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31893927/
9. Kingsberg, S., DeRogatis, L.R., Edelson, J., Jordan, R. i Krychman, M.L., 2014. Zmniejszenie dystresu w dysfunkcjach seksualnych kobiet: badanie podskórnego bremelanotydu w zakresie dawek. Obstetrics & Gynecology, 123, pp.29S-30S. https://journals.lww.com/greenjournal/abstract/2014/05001/Distress_Reduction_in_Female_Sexual_Dysfunctions_.60.aspx
10. Simon, James A et al. „Prespecified and Integrated Subgroup Analyses from the RECONNECT Phase 3 Studies of Bremelanotide.” Journal of Women’s Health (2002) 31,3 (2022): 391-400. doi:10.1089/jwh.2021.0225 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35230162/
11. Seftel, Allen D. (2016). Re: Bremelanotide for Female Sexual Dysfunctions in Premenopausal Women: A Randomized, Placebo-Controlled Dose-Finding Trial. The Journal of Urology, (), S0022534716310485. doi:10.1016/j.juro.2016.08.063 https://pismin.com/10.1016/j.juro.2016.08.063
12. „Bremelanotyd: kobieca Viagra?”. Expert review of endocrinology & metabolism 1,4 (2006): 465-466. doi:10.1586/17446651.1.4.465 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30290453/
13. Clayton, A.H., Kingsberg, S., Simon, J.A., Jordan, R., Williams, L. i Krop, J., 2019. Bremelanotyd na hipoaktywne zaburzenia pożądania seksualnego: Analiza skuteczności podgrup antykoncepcyjnych [15OP]. Obstetrics & Gynecology, 133, pp.S1-2. https://journals.lww.com/greenjournal/abstract/2019/05001/Bremelanotide_for_Hypoactive_Sexual_Desire.4.aspx
14. Clayton, Anita H et al. „Faza I randomizowanego, kontrolowanego placebo, podwójnie zaślepionego badania bezpieczeństwa i tolerancji Bremelanotydu podawanego jednocześnie z etanolem u zdrowych mężczyzn i kobiet”. Clinical therapeutics 39,3 (2017): 514-526.e14. doi:10.1016/j.clinthera.2017.01.018 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28189361/
15. Safarinejad, Mohammad Reza i Seyyed Yousof Hosseini. „Ratowanie niepowodzeń syldenafilu za pomocą bremelanotydu: randomizowane, podwójnie ślepe, kontrolowane placebo badanie”. Journal of urology 179,3 (2008): 1066-71. doi:10.1016/j.juro.2007.10.063 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18206919/
16. Diamond, L E et al. „Jednoczesne podawanie niskich dawek donosowego PT-141, agonisty receptora melanokortyny i syldenafilu mężczyznom z zaburzeniami erekcji powoduje zwiększoną odpowiedź erekcyjną”. Urology 65,4 (2005): 755-9. doi:10.1016/j.urology.2004.10.060 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15833522/
17. Rosen, R C i wsp. „Ocena bezpieczeństwa, farmakokinetyki i efektów farmakodynamicznych podskórnie podawanego PT-141, agonisty receptora melanokortyny, u zdrowych mężczyzn i pacjentów z niewystarczającą odpowiedzią na Viagrę”. International Journal of Impotence Research 16,2 (2004): 135-42. doi:10.1038/sj.ijir.3901200 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14999221/
18. Diamond, L E i wsp. „Podwójnie ślepa, kontrolowana placebo ocena bezpieczeństwa, właściwości farmakokinetycznych i efektów farmakodynamicznych donosowego PT-141, agonisty receptora melanokortyny, u zdrowych mężczyzn i pacjentów z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami erekcji”. International Journal of Impotence Research 16,1 (2004): 51-9. doi:10.1038/sj.ijir.3901139 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14963471/
19. Goldstein, S.W., Goldstein, I., Spana, C., Jordan, R. i Wills, S.T., 2023. (020) Rzeczywiste zastosowanie Bremelanotide w jednej klinice medycyny seksualnej leczącej kobiety z hipoaktywnym zaburzeniem pożądania seksualnego. The Journal of Sexual Medicine, 20(Supplement_2), pp.qdad061-020. https://academic.oup.com/jsm/article/20/Supplement_2/qdad061.020/7165568
20. Goldstein, I. i Goldstein, S.W., 2024. (227) Zastosowanie środka CNS Bremelanotide u mężczyzn z zaburzeniami seksualnymi: Wyniki z kliniki medycyny seksualnej. The Journal of Sexual Medicine, 21(Supplement_1), pp.qdae001-217. https://academic.oup.com/jsm/article/21/Supplement_1/qdae001.217/7600941.
21. Goldstein, S.W. i Goldstein, I., 2024. PD52-03 STOSOWANIE ŚRODKA CNS BREMELANOTYD U MĘŻCZYZN Z DYSFUNKCJAMI SEKSUALNYMI: WYNIKI Z KLINIKI MEDYCYNY SEKSUALNEJ. Journal of Urology, 211(5S), s. e1072. https://www.auajournals.org/doi/10.1097/01.JU.0001009412.04863.1b.03#.
22. Goldstein, S. i Goldstein, I., 2024. (235) Zastosowanie Bremelanotide (Vyleesi) u mężczyzn z zaburzeniami seksualnymi. The Journal of Sexual Medicine, 21(Supplement_1), pp.qdae001-225. https://academic.oup.com/jsm/article/21/Supplement_1/qdae001.225/7600627?login=false
23. Koochaki, P.E., Althof, S., Kingsberg, S.A., Perelman, M.A., Lucas, J., Jordan, R. i Revicki, D.A., 2017. 235 Conversations with Women About Female Sexual Dysfunction (FSD) and Treatment with Bremelanotide (235 rozmów z kobietami na temat kobiecych zaburzeń seksualnych i leczenia bremelanotydem). The Journal of Sexual Medicine, 14(Supplement_2), pp.e101-e101. https://academic.oup.com/jsm/article-abstract/14/Supplement_2/e101/6997760
24. James G. Pfaus; Amama Sadiq; Carl Spana; Anita H. Clayton;. (2021). Neurobiologia bremelanotydu w leczeniu hipoaktywnych zaburzeń pożądania seksualnego u kobiet przed menopauzą. CNS Spectrums, (), -. doi:10.1017/s109285292100002x https://pismin.com/10.1017/S109285292100002X
25. Pfaus, James et al. „Bremelanotide: przegląd przedklinicznych efektów OUN na funkcje seksualne kobiet”. Czasopismo medycyny seksualnej 4 Suppl 4 (2007): 269-79. doi:10.1111/j.1743-6109.2007.00610.x https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17958619/