Semax, znany również jako heptapeptyd SEMAX (MEHFPGP), jest syntetycznym lekiem peptydowym opracowanym na podstawie struktury molekularnej hormonu adrenokortykotropowego (ACTH). Wykazano, że peptyd ten ma wyraźne właściwości nootropowe, neuroprotekcyjne i neurotroficzne. Może znacznie poprawić uczenie się i zapamiętywanie oraz pomóc przeciwdziałać lękom i depresji. Semax to jeden z rzadkich analogów peptydów regulatorowych, który przeszedł wszystkie etapy, od badań podstawowych po praktyczne zastosowanie. 

Semax przeszedł szeroko zakrojone badania w Rosji i został zatwierdzony przez rząd Federacji Rosyjskiej do leczenia udaru mózgu, przejściowego ataku niedokrwiennego, zaburzeń pamięci i zaburzeń poznawczych, choroby wrzodowej, choroby nerwu wzrokowego i wzmocnienia układu odpornościowego. W tym obszernym artykule omówiona zostanie struktura peptydu Semax, mechanizm działania, dawkowanie, działania niepożądane, cytaty z badań, opisy przypadków i zalecenia dotyczące potencjalnych zastosowań.

Kontekst i struktura peptydu Semax

Semax jest zmodyfikowaną wersją naturalnie występującego neuropeptydu o nazwie ACTH (hormon adrenokortykotropowy). Został opracowany w Rosji w latach 80-tych XX wieku na potrzeby LECZENIA udaru i innych urazów mózgu, ale od tego czasu okazało się, że ma szeroki zakres potencjalnych zastosowań terapeutycznych.

Hemptapeptyd Semax (MEHFPGP) składa się z sekwencji siedmiu aminokwasów: Met-Glu-His-Phe-Pro-Gly-Pro. Modyfikacja ACTH polega na zastąpieniu Proliny w drugiej pozycji jej izomerem w formie D oraz dodaniu małego syntetycznego tripeptydu (Lys-Pro-Val) na N-końcu. Modyfikacje te poprawiają stabilność i biodostępność Semaxu, pozwalając mu lepiej przenikać przez barierę krew-mózg i wpływać na mózg.

Szkielet peptydowy Semaxu jest podobny do szkieletu innych neuropeptydów, składa się z liniowego łańcucha aminokwasów połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi. Jego trójwymiarowa struktura charakteryzuje się spiralnym kształtem, co pozwala mu oddziaływać ze specyficznymi receptorami w mózgu. 

Korzyści SEMAX: co musisz wiedzieć

Jako syntetyczny analog hormonu adrenokortykotropowego 4-10, w badaniach naukowych stwierdzono, że Semax ma działanie nootropowe i wykazuje aktywność neuroprotekcyjną. 

• • Badania sugerowały podawanie peptydu Semax w leczeniu chorób OUN, takich jak udar niedokrwienny mózgu, encefalopatia dysmózgowa i zanik nerwu wzrokowego, a także w celu zwiększenia zdolności adaptacyjnych w ekstremalnych warunkach.

• • Wykazano, że Semax poprawia uczenie się i pamięć, zmniejsza lęk, poprawia uwagę i pamięć krótkotrwałą, pomaga podczas rekonwalescencji po udarze/niedotlenieniu, poprawia neuropatię optyczną jaskry, działa przeciwbólowo i pomaga w leczeniu ADHD. 

• • Badania sugerują również, że Semax może mieć działanie neuroprotekcyjne, co czyni go obiecującym kandydatem do leczenia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera i Parkinsona.

• • Dodatkowo stwierdzono, że Semax wzmacnia układ odpornościowy i poprawia wytrzymałość fizyczną.

• • Ponadto neuroprotekcyjne działanie Semaxu może pomóc w ochronie mózgu przed różnego rodzaju stresem i uszkodzeniami. 

• • Semax jest szeroko badany w Rosji i zatwierdzony przez rząd Federacji Rosyjskiej do różnych zastosowań medycznych, w tym do leczenia udaru mózgu, przejściowego ataku niedokrwiennego, pamięci, zaburzeń poznawczych, choroby wrzodowej, choroby nerwu wzrokowego i wzmocnienia układu odpornościowego.

Jak działa SEMAX: Wyjaśnienie jego możliwego mechanizmu działania     

Wykazano, że Semax wiąże się z receptorami neuropeptydów ACTH i alfa-MSH (hormonu stymulującego melanocyty) oraz ze specyficznym receptorem dla samego Semaxu, zwanym receptorem NGF o niskim powinowactwie. Ta interakcja ze specyficznymi receptorami uruchamia kaskadę zdarzeń biochemicznych w obrębie neuronów, wzmacniając funkcje poznawcze i inne korzystne efekty zaobserwowane przy podawaniu Semaxu.

Inny możliwy mechanizm działania Semaxu polega na aktywacji dopaminergicznych i serotoninergicznych układów mózgu, co wykazano u gryzoni. Badania naukowe donoszą, że Semax wykazuje pozytywne działanie modulujące na układ serotoninergiczny w prążkowiu, o czym świadczy wzrost zawartości tkankowej metabolitu kwasu 5-hydroksyindolooctowego (5-HIAA). Peptyd zwiększał również pozakomórkowy striatalny poziom metabolitu 5-HIAA u gryzoni. Ponadto Semax ma zdolność do zwiększania zarówno uwalniania dopaminy, jak i zachowań lokomotorycznych poprzez interakcję z układem dopaminergicznym [1].

W przypadku udaru mózgu wykazano, że Semax zwiększa stężenie BDNF w osoczu, poprawia sprawność ruchową i przyspiesza powrót funkcjonalny u pacjentów z udarem niedokrwiennym. Wzmacnia odpowiedź immunologiczną i zmienia ekspresję genów związanych z układem odpornościowym i naczyniowym, co sugeruje, że jego mechanizm neuroprotekcyjny działa poprzez przenik neuroimmunologiczny. Dodatkowo Semax wykazuje właściwości przeciwzapalne i może zmniejszać ekspresję genów prozapalnych indukowanych przez niedokrwienie. Moduluje również procesy związane z zapaleniem, śmiercią komórek, neuroprotekcją i regeneracją podczas niedokrwienia mózgu, wskazując na jego potencjalne właściwości neuroprotekcyjne [5-10]. 

Stwierdzono, że Semax zwiększa poziom białka BDNF i fosforylacji tyrozyny trkB w rejonie hipokampu. Ta modulacja hipokampalnego układu BDNF/trkB została zasugerowana jako mechanizm, poprzez który Semax wpływa na funkcje poznawcze mózgu [6].Uwaga: Wraz z badaniami naukowymi omówiono inne proponowane mechanizmy.

Dawkowanie SEMAX: na podstawie badań naukowych?

Odpowiednie dawki preparatu Semax w badaniach naukowych zależą od schorzenia, drogi podania i czasu trwania leczenia. W badaniach lęku i depresji Semax podawano donosowo w dawkach 50 i 500 μg/kg, 15 minut przed badaniem. W niektórych badaniach stosowano również mniejsze dawki Semaxu, takie jak roztwory 1% i 0,1% [3-6].

U osób po udarze mózgu stosowano różne dawki i kursy leczenia. Stwierdzono, że najskuteczniejsze dawki dobowe to 12 mg dla pacjentów z umiarkowanym udarem i 18 mg dla pacjentów z ciężkim udarem, podawane przez 5-10 dni. W innym badaniu zastosowano wysoką dawkę 100 mg/kg Semaxu i równoważne stężenie tripeptydu PGP 37,5 mg/kg, podawane dootrzewnowo w różnych odstępach czasu po udarze [6-11].

Semax był również badany pod kątem jego potencjalnego zastosowania w terapii paliatywnej choroby neuronu ruchowego, gdzie pacjenci otrzymywali dzienną dawkę 12 mg donosowo w dwóch 10-dniowych okresach z 2-tygodniową przerwą pomiędzy nimi [11].

W badaniach na zwierzętach dawki produktu Semax wynosiły od 0,05 do 450 μg/kg, podawane donosowo lub dootrzewnowo. Semax wykazał potencjał w zapobieganiu wrzodom wywołanym stresem, w dawce 50 μg/kg podawanej dootrzewnowo. W badaniu zawału serca Semax podawano dootrzewnowo w dużej dawce 150 μg/kg w różnych odstępach czasu po okluzji [13-15, 20-29, 31-42].

Ogólnie rzecz biorąc, dawka peptydu Semax stosowana w badaniach naukowych różni się znacznie w zależności od leczonego stanu i drogi podania. Stosowano zarówno niskie, jak i wysokie dawki, a Semax wykazał potencjał w szeregu schorzeń, co czyni go interesującym obszarem do dalszych badań.

Uwaga: Aby uzyskać więcej informacji o dawkowaniu, przeczytaj pełny artykuł.

Skutki uboczne SEMAX: na co należy uważać

Skutki uboczne Semaxu o ile wystąpią można porównać do wypicia zbyt mocnej kawy, do częstych działań niepożądanych preparatu Semax należą łagodne bóle głowy, nudności i podrażnienie nosa. W rzadkich przypadkach może wystąpić zwiększony niepokój lub bezsenność.

Badania naukowe nad peptydem Semax

Peptyd Semax a lęk i depresja: Czy jest skuteczny?

Semax jest heptapeptydem o właściwościach nootropowych i neuroprotekcyjnych. W badaniu z udziałem szczurów stwierdzono, że narażenie we wczesnym okresie życia na działanie leku przeciwdepresyjnego fluwoksaminy spowodowało długotrwałe zaburzenia zachowań lękowych, zdolności uczenia się i zawartości monoamin w mózgu. Jednak podawanie Semaxu łagodziło te efekty poprzez zmniejszenie zachowań lękowych, poprawę zdolności uczenia się i normalizację poziomu amin biogennych w mózgu, które zostały zaburzone przez ekspozycję na fluwoksaminę. Badanie wykazało, że Semax ma potencjał jako środek przeciwdepresyjny i przeciwlękowy, ze zdolnością do zapobiegania deficytom behawioralnym spowodowanym przez nieprawidłowy poziom serotoniny [2].

W innym badaniu na szczurach badano wpływ Semaxu (MEHFPGP) na poziom lęku i depresji. Wyniki wskazały, że Semax w dawkach 50 i 500 mikronów/kg wykazywał działanie przeciwlękowe i przeciwdepresyjne u szczurów z podwyższonym poziomem lęku i depresji wywołanym podaniem tetragastryny (CCK-4). Jeśli chodzi o dawkę, grupa otrzymywała Semax w dawkach 50 i 500 mikrog/kg donosowo na 15 minut przed badaniem lęku i depresji [3].

Wpływ Semaxu, analogu ACTH (4-10), badano u szczurów z zaburzeniami układu dopaminowego mózgu wywołanymi przez MPTP. Podanie MPTP powodowało zmniejszenie aktywności ruchowej i wzrost poziomu lęku, natomiast podanie Semaxu łagodziło te zmiany behawioralne. Ochronne działanie Semaxu wynika z jego modulującego wpływu na układ dopaminowy mózgu i właściwości neuroprotekcyjnych [4].

Korzyści z zastosowania peptydu Semax w przypadku udaru mózgu

Badanie kontrolowane miało na celu ocenę wpływu Semaxu i czasu rehabilitacji na poziom BDNF w osoczu i sprawność ruchową u pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu. Wyniki wykazały, że podanie Semaxu zwiększyło poziom BDNF w osoczu, poprawiło sprawność ruchową i przyspieszyło powrót funkcjonalny, niezależnie od czasu rehabilitacji. Wczesna rehabilitacja i podawanie Semaxu pozytywnie korelują z poprawą sprawności ruchowej u pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu. Jeśli chodzi o dawkę, standardowy schemat podawania Semax stosowany w badaniu składał się z dwóch etapów trwających 10 dni z 20-dniowym odstępem. Stosowana dawka wynosiła 6000 μg/dobę [5].

W innym badaniu u 30 pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym mózgu wykazano, że Semax poprawił szybkość powrotu funkcji neurologicznych, zwłaszcza zaburzeń ruchowych. W badaniu stwierdzono, że najskuteczniejsze dawki dobowe preparatu Semax wynosiły 12 mg dla pacjentów z udarami o umiarkowanym nasileniu i 18 mg dla pacjentów z ciężkimi udarami. Przebieg leczenia dla obu dawek wynosił odpowiednio 5 i 10 dni [6].

Badanie przeprowadzone na szczurach z ogniskowym niedokrwieniem mózgu wykazało, że Semax znacząco wzmocnił odpowiedź immunologiczną poprzez wpływ na różne ścieżki sygnalizacyjne i procesy biologiczne. Badanie sugerowało, że mechanizm neuroprotekcyjny Semaxu działa poprzez przenik neuroimmunologiczny. W badaniu zastosowano dawkę 100 μg/kg mc. preparatu Semax i równoważne stężenie 37,5 μg/kg tripeptydu PGP. Dootrzewnowe zastrzyki Semaxu, PGP lub soli fizjologicznej podawano po 15 minutach, 1 godzinie, 4 godzinach i 8 godzinach od trwałego zamknięcia tętnicy środkowej mózgu. Pierwsze wstrzyknięcie podano w 15 minucie po zabiegu, aby ściśle symulować kliniczne zastosowanie Semaxu, ponieważ badania wykazały, że skuteczność leczenia Semaxem wzrasta, gdy zmniejsza się czas między okluzją a pierwszym wstrzyknięciem u pacjentów z udarem mózgu [7].

Semax przede wszystkim wzmacniał geny związane z układem odpornościowym i naczyniowym w tkance mózgowej szczura. Wyniki ujawniły, że Semax zmienia ekspresję genów, które modulują ilość i mobilność komórek odpornościowych. Zwiększa też ekspresję genów kodujących chemokiny i immunoglobuliny. Efekt immunomodulujący Semaxu jest prawdopodobnie kluczowym mechanizmem leżącym u podstaw jego działania neuroprotekcyjnego [8].

W innym badaniu stwierdzono, że Semax zmniejsza ekspresję kilku genów prozapalnych indukowanych przez niedokrwienie. Wyniki te sugerowały, że efekt ochronny Semaxu w udarze mózgu może wynikać z jego właściwości przeciwzapalnych [9].

W badaniu na zwierzętach wykazano, że Semax tłumił ekspresję genów zapalnych, obniżał poziom białek związanych ze śmiercią komórek i aktywował białka związane z neuroprotekcją i odzyskiwaniem zdrowia podczas niedokrwienia mózgu. Wyniki te sugerowały, że Semax może wykazywać właściwości neuroprotekcyjne poprzez modulację tych procesów na poziomie transkryptomu i białka [10].

Korzyści dla mózgu płynące z zastosowania peptydu Semax

Semax i choroba neuronu ruchowego (MND)

Badanie przeprowadzono na 27 pacjentach z chorobą neuronu ruchowego (MND). Badacz ocenił wpływ Semax na przewlekłą częściową denerwację (CPD) i jakość życia. Stwierdzono, że Semax znacząco poprawił całkowite oszacowanie jakości życia ze względu na poprawę stanu emocjonalnego i motywacji u pacjentów z MND z maksymalnym efektem w dniu 10. Jeśli chodzi o dawkę, pacjenci otrzymywali Semax (1% roztwór) donosowo w dwóch 10-dniowych okresach z 2-tygodniową przerwą pomiędzy nimi, w dawce dobowej 12 mg. Sugeruje to, że dzienna dawka 12 mg Semaxu w dwóch 10-dniowych okerasch z 2-tygodniową przerwą pomiędzy nimi mogłaby być realna w terapii paliatywnej MND [11].

Semax i choroby neurodegeneracyjne

Choroba Alzheimera charakteryzuje się agregacją amyloidowego białka beta (Aβ), modulowaną przez jony metali i błony fosfolipidowe, szczególnie jony Cu2+. Badanie in-vitro wykazało, że Semax hamował tworzenie włókien poprzez zakłócanie fibrylogenezy Aβ: kompleksów Cu2+. Stwierdzono, że Semax zapobiega tworzeniu się kompleksów Aβ:Cu2+ oraz wykazuje właściwości antyagregacyjne i ochronne, zwłaszcza w obecności Cu2+. Wyniki te sugerują, że Semax ma potencjał jako wielofunkcyjny związek do leczenia choroby Alzheimera [12].

Neurony cholinergiczne podstawy przodomózgowia ulegają degeneracji podczas progresji Alzheimera. W innym badaniu in-vitro badano wpływ Semaxu na przeżywalność cholinergicznych neuronów podstawy przodomózgowia. W badaniu stwierdzono, że Semax zwiększał przeżywalność neuronów cholinergicznych o około 1,5-1,7 razy i stymulował aktywność acetylotransferazy cholinowej. Wyniki sugerują, że Semax może być obiecującym związkiem w leczeniu demencji związanej z chorobą Alzheimera. W eksperymentach stosowano Semax w zakresie stężeń od 1 nM do 10 mikroM [13].

Semax i dysfunkcja mózgu 

W badaniu na zwierzętach badano wpływ preparatu Semax na rozwój psychomotoryczny szczurów narażonych na płodowy zespół kwasu walproinowego (VA), stan związany z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Wyniki pokazały, że Semax częściowo normalizował rozwój psychomotoryczny młodych szczurów, obniżał poziom depresji, normalizował ich nocycepcję i zwiększał pragnienie nowych doznań społecznych. W badaniu stwierdzono również, że Semax wykazuje pozytywne działanie modulujące i ochronne na rozwijający się mózg, w tym w przypadkach dysfunkcji wywołanych przez noworodki. Badanie sugerowało, że Semax może korygować dysfunkcję mózgu spowodowaną prenatalnym działaniem neurotoksycznym i może mieć działanie ochronne przeciwko chorobom neurodegeneracyjnym. Jeśli chodzi o dawkę, badacz zastosował u zwierząt Semax donosowo w dawce 0,05 mg/kg [14].

Semax i uszkodzenia mózgu

W badaniu na zwierzętach badano wpływ preparatu Semax na zachowanie i zmiany w układzie dopaminergicznym mózgu wywołane przez neurotoksynę MPTP. Neurotoksyna zmniejszała aktywność ruchową i zwiększała lęk, podczas gdy codzienne donosowe podawanie Semaxu zmniejszało nasilenie tych zaburzeń. Ochronne działanie Semaxu może wynikać z jego modulującego wpływu na układ dopaminergiczny i działania neurotroficznego. Semax podawano donosowo w dawce 0,2 mg/kg [15].

Semax jako peptyd nootropowy

Semax i efekty poznawcze

W badaniu na szczurach stwierdzono, że Semax zwiększał poziom białka BDNF i poziom fosforylacji tyrozyny trkB w rejonie hipokampu, zwiększając warunkowe reakcje unikania. Badacze sugerowali, że Semax wspiera funkcje poznawcze mózgu poprzez modulację ekspresji i aktywacji hipokampowego układu BDNF/trkB [16].

Semax a nauka i kształtowanie pamięci

Semax wykazuje istotne działanie neuroprotekcyjne oraz poprawia uczenie się i kształtowanie pamięci. Ostatnie badania wykazały, że Semax wiąże się specyficznie z podstawą przodomózgowia ze stałą dysocjacji 2,4+/-1,0 nm, zwiększając poziom BDNF w tym regionie, ale nie w móżdżku. Wyniki te sugerują, że efekty poznawcze Semaxu mogą być związane ze zwiększonym poziomem białka BDNF w przodomózgowiu oraz że w tym regionie mózgu obecne są specyficzne miejsca wiązania Semaxu [17].

Inne badanie wykazało, że Semax skutecznie przeciwdziałał wywołanemu przez metale ciężkie zahamowaniu uczenia się i pamięci u szczurów, podobnie jak kwas askorbinowy. Zasugerowano, że potencjał antyoksydacyjny Semaxu jest odpowiedzialny za ten znaczący efekt ochronny [18].

Podawanie Semaxu drogą donosową przez sześć kolejnych dni u szczurów powodowało istotne działanie przeciwmuskarynowe i neuroprotekcyjne. Wykazano to poprzez zmniejszenie rozmiaru uszkodzenia tkanki korowej oraz zwiększenie zdolności do zachowania i wykonania warunkowego zachowania biernego unikania [19].

Semax zmniejszył deficyt neurologiczny i zwiększył przeżywalność u szczurów z modelowym niedokrwieniem mózgu. Badanie wykazało, że Semax zmniejszył deficyt neurologiczny i amnezję w sytuacji stopniowego biernego unikania, gdy był podawany zapobiegawczo u szczurów z modelowym niedokrwieniem mózgu. Dawka semaxu stosowana w tym badaniu wynosiła od 0,3 do 1,2 mg/kg na dobę [20].

W innym badaniu wykazano, że Semax był w stanie zapobiec amnezji wstecznej u myszy w warunkach stresowych i poprawić ich przeżywalność w komorze do testów wysokościowych [21].

Stwierdzono, że wywołane zakrzepem zawały niedokrwienne w korze przedczołowej szczurów upośledzają pamięć przestrzenną. Jednak przewlekłe donosowe podawanie Semaxu w dawce 250 mikrog/kg/dzień przez sześć dni po zakrzepicy prowadziło do odzyskania zdolności uczenia się zwierząt. Aktywność neuroprotekcyjna peptydu i zdolność do stymulowania syntezy czynników neurotroficznych może tłumaczyć jego długotrwałe działanie antyamnestyczne [22].

Działanie nootropowe i przeciwbólowe preparatu Semax

W jednym z badań badano wpływ preparatu Semax na uczenie się i wrażliwość na ból u szczurów poprzez podanie dootrzewnowe i donosowe. Semax wykazywał aktywność nootropową i przeciwbólową po podaniu dootrzewnowym. Silniejszy efekt poprawy uczenia się obserwowano po podaniu donosowym. Podanie donosowe nie miało jednak wpływu na wrażliwość na ból. Badacze sugerowali, że Semax może mieć różne mechanizmy i struktury mózgowe zaangażowane w jego działanie nootropowe i przeciwbólowe [36].

Peptyd Semax a ADHD: co mówią badania

W jednym z badań odnotowano, że heptapeptyd Semax poprawia pamięć, uwagę i centralne uwalnianie dopaminy u gryzoni. Stymuluje również syntezę czynnika neurotroficznego pochodzenia mózgowego (BDNF) i może poprawiać selektywną uwagę oraz modulować rozwój mózgu. Dlatego też Semax może mieć potencjał terapeutyczny w ADHD, zaburzeniu neurorozwojowym charakteryzującym się zaburzeniami funkcji dopaminy i BDNF. Dodatkowo Semax może poprawić zespół Retta, ciężkie zaburzenie neurorozwojowe, poprzez zwiększenie centralnej aktywności BDNF. Konieczne są dalsze szeroko zakrojone badania w celu zbadania tego potencjalnego działania terapeutycznego w postępowaniu z ADHD i zespołem Retta [23].

Semax i integralność przewodu pokarmowego

Poprawa mikrobioty jelita grubego

W jednym z badań wykazano, że Semax wpływa na mikrobiotę jelitową szczurów poddanych przewlekłemu stresowi związanemu ze skrępowaniem. Przewlekła ekspozycja na stres spowodowała u szczurów spadek liczby bakterii obligatoryjnych, ale wzrost mikroorganizmów oportunistycznych. Jednak Semax w dawkach 50 i 150 μg/kg zapobiegał tym zmianom wywołanym przez stres i utrzymywał zdrową równowagę mikrobioty. Badacze zaproponowali, że wpływ Semaxu można przypisać jego centralnemu działaniu neurotropowemu oraz zdolności do wiązania się z obwodowymi receptorami melanokortyny zlokalizowanymi w jelicie. Jeśli chodzi o dawkę, Semax podawano samcom szczurów Wistar dootrzewnowo w dawkach 5, 50, 150 i 450 μg/kg, 12-15 minut przed ekspozycją na stres [24].

Ochrona integralności jelita grubego

Stres powoduje różne negatywne zmiany w jelicie grubym, w tym atrofię, stan zapalny, zmiany w aktywności komórek tucznych i zwiększony poziom kortykosteronu. Jednak podczas badania na zwierzętach podawanie peptydu Semax obniżyło poziom kortykosteronu, zmniejszyło zmiany patomorfologiczne i pomogło okrężnicy przystosować się do stresu. Pozytywne działanie peptydu można przypisać jego różnorodnym efektom fizjologicznym i farmakologicznym. Grupa otrzymywała Semax w dawkach 5, 50, 150 i 450 μg/kg, 12-15 minut przed ekspozycją na stres skrępowania [25].

Semax a choroba wrzodowa

W jednym z badań peptyd Semax znacząco promował gojenie się wrzodów u pacjentów z oporną chorobą wrzodową w połączeniu z tradycyjnymi preparatami. W 14 dniu leczenia 89,5% pacjentów otrzymujących Semax donosowo miało zagojone wrzody w porównaniu z 30,8% w grupie kontrolnej. Konieczne są dalsze badania kliniczne w celu oceny aktywności przeciwwrzodowej Semaxu w różnych kombinacjach ze zwykłymi lekami przeciwwrzodowymi [26].

W innym badaniu na szczurach z wrzodami wywołanymi indometacyną wykazano, że dootrzewnowe podanie Semaxu w dawce 50 mg/kg zapobiegło zmniejszeniu przepływu krwi wywołanemu przez indometacynę. Stwierdzono, że potencjalne działanie przeciwwrzodowe Semaxu może być związane z poprawą przepływu krwi w ścianie żołądka zaburzonego przez indometacynę [27].

W innym badaniu sprawdzono wpływ peptydów gliproliny i Semax na wrzody u szczurów. Peptydy przyspieszały proces gojenia się wrzodów, przy czym najskuteczniejszy był Semax. Wykazano również, że peptydy zmniejszają stan zapalny w strefie owrzodzenia. Ich działanie przeciwwrzodowe przypisywano zdolności do przyspieszenia klarowania się wrzodu oraz aktywacji procesu zabliźniania i epitelizacji [28].

Inne badanie wykazało, że Semax w dawce 50 μg/kg chronił błonę śluzową żołądka przed uszkodzeniem spowodowanym przez czynniki wrzodziejące, takie jak etanol i stres. Ponadto pooperacyjne leczenie Semaxem zapobiegało powstawaniu wrzodów wywołanych kwasem octowym i sprzyjało ich gojeniu. Działanie przeciwwrzodowe Semaxu było podobne do działania tripeptydu PGP w badanej dawce. Zastosowana w badaniu dawka Semaxu wynosiła 50 μg/kg podawana dootrzewnowo [29].

Semax a niewydolność mózgowo-naczyniowa

W jednym z badań sprawdzono działanie Semax u 187 pacjentów z niewydolnością mózgowo-naczyniową (CI). U pacjentów oceniano tolerancję, skuteczność i powikłania stosowania preparatu Semax. Podawanie preparatu Semax spowodowało istotną poprawę kliniczną, stabilizację progresji choroby oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia udaru mózgu i przemijających ataków niedokrwiennych. Był dobrze tolerowany przez pacjentów, w tym w starszych grupach wiekowych, i charakteryzował się małą częstością występowania działań niepożądanych [30].

Semax a ostry zawał mięśnia sercowego

W badaniu na szczurach z ostrym zawałem serca (AMI), Semax zapobiegał wywołanym niedokrwieniem zmianom ultrastrukturalnym w kardiomiocytach. Zmniejszał również wzrost stężenia azotanów w osoczu bez wpływu na czynność serca. Badacze zasugerowali, że Semax może mieć działanie ochronne na serce w przypadku AMI. W badaniu zastosowano Semax (150 μg/kg) dootrzewnowo w 15 min i 2 godz. po okluzji naczyń wieńcowych [31].

W innym badaniu podanie Semaxu po okluzji naczyń wieńcowych zapobiegało zmianom w strukturze kardiomiocytów i zmniejszało stężenie azotanów w osoczu u szczurów. Przez 28 dni, po zawale serca, Semax częściowo zapobiegał wzrostowi ciśnienia końcowo-rozkurczowego w lewej komorze i poprawiał stan przerostu kardiomiocytów. Ponadto poprawił nadmierny wzrost aparatu kurczliwego i mitochondrialnego. Wyniki te wskazywały, że Semax pozytywnie wpływa na rozwój niewydolności serca i remodelingu lewej komory, nawet w późniejszych etapach po zawale serca. Dawka preparatu Semax stosowana w tym badaniu wynosiła 150 μg/kg masy ciała. Semax podawano dootrzewnowo dwukrotnie w dniu okluzji lewej zstępującej tętnicy wieńcowej, 15 minut i 2 godziny po okluzji oraz raz dziennie przez kolejne 6 dni [32].

Aktywacja współczulnego układu nerwowego pogarsza przebieg zawału serca. W pewnym badaniu wykazano, że peptyd Semax zmniejszył aktywację współczulnego układu nerwowego. Zapobiegał także wzrostowi gęstości zakończeń współczulnych u szczurów z zawałem serca. Peptyd ten zmniejszał również gęstość α-adrenoreceptorów i reaktywność naczyniową w tętnicy ogonowej szczurów po urazie niedokrwienno-reperfuzyjnym [33].

Semax a choroba nerwu wzrokowego

W jednym z badań trzy grupy pacjentów otrzymywały Semax różnymi drogami, przy czym grupa 1 otrzymywała krople do nosa, grupa 2 – elektroforezę endonasalną, a grupa 3 stanowiła grupę kontrolną. Dodanie preparatu Semax do leczenia chorób nerwu wzrokowego poprawiło funkcję wzrokową, zwiększyło szybkość powrotu do zdrowia i ochroniło tkankę nerwową przed następstwami urazu. Zaobserwowano pozytywne zmiany w obrazie klinicznym, w tym poprawę ostrości wzroku, poszerzenie całkowitego pola widzenia, przewodnictwa nerwu wzrokowego, zwiększenie czułości elektrycznej oraz poprawę widzenia barw [34].

Semax a neuropatia wzrokowa

Terapia neuroprotekcyjna dla pacjentów z jaskrą, w tym peptyd Semax, była bardziej skuteczna niż tradycyjne leczenie neuroprotekcyjne. W jednym z badań Semax wykazał korzyści ze względu na aktywność patogenetyczną z efektami neuroprotekcyjnymi i neurotroficznymi [35].

Semax a ból

W jednym z badań badano wpływ ACTH4-10 i jego analogu Semax na wrażliwość na ból w różnych modelach zwierzęcych. ACTH4-10 wykazywał działanie przeciwbólowe przy dawce 0,5 mg/kg, natomiast niższe dawki nie miały żadnego wpływu. Semax wykazał zależne od dawki zmniejszenie wrażliwości na ból we wszystkich modelach doświadczalnych, wskazując, że zastąpienie trzech C-końcowych reszt aminokwasowych w ACTH4-10 sekwencją Pro-Gly-Pro zwiększyło jego siłę przeciwbólową po wstrzyknięciu obwodowym. W badaniu podawano ACTH4-10 w dawce 0,5 mg/kg oraz Semax w dawkach od 0,015 do 0,500 mg/kg [37].

Semax a rytm dobowy

W badaniu na szczurach stwierdzono, że preparat nootropowy Semax normalizował ich okołodobowy rytm lokomotoryczny. Efekt ten był widoczny poprzez zwiększenie amplitudy, przesunięcie akrofazy oraz zmianę charakterystyki spektralnej. Dodatkowo preparat zmniejszał integralny wskaźnik chronobiologiczny. Według badań specyficznym efektem tego wzmacniacza poznawczego może być jego zdolność do synchronizacji rytmów i regulacji rytmu serca [38].

Semax a immunomodulacja

W badaniu na zwierzętach badano immunologiczne działanie korygujące Semaxu na „społeczną” odpowiedź immunologiczną wywołaną stresem. Wyniki wykazały, że Semax skutecznie przywraca komórkowe i humoralne reakcje immunogenne oraz aktywność fagocytarną neutrofili, wskazując na jego potencjał jako korektora immunologicznego o właściwościach immunomodulujących. Konieczne są dalsze badania w tym zakresie [39].

W innym badaniu sprawdzano wpływ Semaxu na skład komórkowy struktur limfoidalnych śledziony u szczurów poddanych różnym warunkom stresu. Podczas oceny regeneracji po stresie, Semax zmniejszył wywołaną stresem proliferację makrofagów i procesy destrukcyjne w śledzionie. Wyniki wskazywały na zdolność Semaxu do łagodzenia niekorzystnego wpływu stresu na ten ważny narząd [40].

Semax a zapalenie trzustki

W badaniu na zwierzętach porównywano wpływ Semax z lekami na ostre zapalenie trzustki. Wyniki wykazały, że pojedyncze podanie Semaxu zmniejszyło utratę zwierząt, hiperfermentację i aktywację peroksydacji lipidów. Poprawiło również mikrokrążenie i ułatwiła gojenie bez istotnych zmian włóknistych w miąższu. Stwierdzono, że Semax jest skuteczniejszy niż leki [41].

W innym badaniu stwierdzono, że Semax pozytywnie wpływa na zmiany ultrastrukturalne u szczurów z ostrym zapaleniem trzustki. Po podaniu w dawce 0,1 mg/kg przez przewód trzustkowy Semax zapobiegał zwiększonej martwicy tkanek akinaru, a także hamował ropne zapalenie. Efekty te prowadziły do indukcji sklerozy i atrofii, ostatecznie zachowując znaczne obszary trzustki [42].

Podsumowanie

Semax to syntetyczny lek peptydowy, który przeszedł szeroko zakrojone badania w Rosji i wykazał obiecujące wyniki w leczeniu różnych stanów chorobowych, takich jak dolegliwości poznawcze, udar mózgu, choroba wrzodowa i choroby nerwu wzrokowego. Uważa się, że ma właściwości nootropowe, neuroprotekcyjne i neurotroficzne, które mogą wzmacniać pamięć i uczenie się, zmniejszać niepokój, poprawiać uwagę i pamięć krótkotrwałą oraz zapewniać działanie przeciwbólowe. Co więcej, Semax jest również znany z tego, że wzmacnia układ odpornościowy, dzięki czemu jest nadzieją w leczenia wielu schorzeń. Poza tym, ostatnie badania proponują, że Semax może również zapewnić korzyści neuroprotekcyjne i być skuteczną terapią w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. Semax niesie ze sobą znaczny potencjał w różnych dziedzinach medycyny, a dalsze badania są kluczowe dla pełnego zrozumienia jego działania i potencjalnych zastosowań.

Disclaimer

Ten artykuł został napisany w celu edukacyjnym i ma na celu zwiększenie świadomości na temat omawianej substancji. Ważne jest aby zaznaczyć, ze omawiana jest substancja, a nie konkretny produkt. Informacje zawarte w tekście bazują na dostępnych badaniach naukowych i nie mają służyć jako porada medyczna, ani nie promują samoleczenia. Czytelnik powinien konsultować wszelkie decyzje dotyczące zdrowia i leczenia z kwalifikowanym specjalistą zdrowia.

Źródła

1. 1. Eremin, K. O., Kudrin, V. S., Saransaari, P., Oja, S. S., Grivennikov, I. A., Myasoedov, N. F., & Rayevsky, K. S. (2005). Semax, an ACTH(4-10) analogue with nootropic properties, activates dopaminergic and serotoninergic brain systems in rodents. Neurochemical research, 30(12), 1493–1500. https://doi.org/10.1007/s11064-005-8826-8 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16362768/ 

1. 1. Glazova, N. Y., Manchenko, D. M., Volodina, M. A., Merchieva, S. A., Andreeva, L. A., Kudrin, V. S., Myasoedov, N. F., & Levitskaya, N. G. (2021). Semax, synthetic ACTH(4-10) analogue, attenuates behavioural and neurochemical alterations following early-life fluvoxamine exposure in white rats. Neuropeptides, 86, 102114. https://doi.org/10.1016/j.npep.2020.102114 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33418449/ 

1. 1. Levitskaia, N. G., Vilenskiĭ, D. A., Sebentsova, E. A., Anreeva, L. A., Kamenskiĭ, A. A., & Miasoedov, N. F. (2010). Izvestiia Akademii nauk. Seriia biologicheskaia, (2), 231–237. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20387390/ 

1. 1. Levitskaia, N. G., Sebentsova, E. A., Andreeva, L. A., Alfeeva, L. I.u, Kamenskiĭ, A. A., & Miasoedov, N. F. (2002). Neĭroprotektornye éffekty semaksa na fone MFTP-vyzvannykh narusheniĭ dofaminergicheskoĭ sistemy mozga [Neuroprotective effects of semax in MPTP-induced disturbances of brain dopamine system]. Rossiiskii fiziologicheskii zhurnal imeni I.M. Sechenova, 88(11), 1369–1377. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12587264/ 

1. 1. Gusev, E. I., Martynov, M. Y., Kostenko, E. V., Petrova, L. V., & Bobyreva, S. N. (2018). Éffektivnost’ semaksa pri lechenii bol’nykh na raznykh stadiiakh ishemicheskogo insul’ta [The efficacy of semax in the tretament of patients at different stages of ischemic stroke]. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii imeni S.S. Korsakova, 118(3. Vyp. 2), 61–68. https://doi.org/10.17116/jnevro20181183261-68 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29798983/ 

1. 1. Gusev, E. I., Skvortsova, V. I., Miasoedov, N. F., Nezavibat’ko, V. N., Zhuravleva, E. I.u, & Vanichkin, A. V. (1997). Effektivnost’ semaksa v ostrom periode polusharnogo ishemicheskogo insul’ta (klinicheskoe i élektrofiziologicheskoe issledovanie) [Effectiveness of semax in acute period of hemispheric ischemic stroke (a clinical and electrophysiological study)]. Zhurnal nevrologii i psikhiatrii imeni S.S. Korsakova, 97(6), 26–34. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11517472/ 

1. 1. Medvedeva, E. V., Dmitrieva, V. G., Limborska, S. A., Myasoedov, N. F., & Dergunova, L. V. (2017). Semax, an analog of ACTH(4-7), regulates expression of immune response genes during ischemic brain injury in rats. Molecular genetics and genomics : MGG, 292(3), 635–653. https://doi.org/10.1007/s00438-017-1297-1 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28255762/

1. 1. Medvedeva, E. V., Dmitrieva, V. G., Povarova, O. V., Limborska, S. A., Skvortsova, V. I., Myasoedov, N. F., & Dergunova, L. V. (2014). The peptide semax affects the expression of genes related to the immune and vascular systems in rat brain focal ischemia: genome-wide transcriptional analysis. BMC genomics, 15, 228. https://doi.org/10.1186/1471-2164-15-228 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24661604/ 

1. 1. Dergunova, L. V., Dmitrieva, V. G., Filippenkov, I. B., Stavchansky, V. V., Denisova, A. E., Yuzhakov, V. V., Sevan’kaeva, L. E., Valieva, L. V., Sudarkina, O. Y., Gubsky, L. V., Myasoedov, N. F., & Limborska, S. A. (2021). Molekuliarnaia biologiia, 55(3), 402–411. https://doi.org/10.31857/S0026898421010043 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34097675/ 

1. 1. Sudarkina, O. Y., Filippenkov, I. B., Stavchansky, V. V., Denisova, A. E., Yuzhakov, V. V., Sevan’kaeva, L. E., Valieva, L. V., Remizova, J. A., Dmitrieva, V. G., Gubsky, L. V., Myasoedov, N. F., Limborska, S. A., & Dergunova, L. V. (2021). Brain Protein Expression Profile Confirms the Protective Effect of the ACTH(4-7)PGP Peptide (Semax) in a Rat Model of Cerebral Ischemia-Reperfusion. International journal of molecular sciences, 22(12), 6179. https://doi.org/10.3390/ijms22126179 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34201112/ 

1. 1. Serdiuk, A. V., Levitskiĭ, G. N., Miasoedov, N. F., & Skvortsova, V. I. (2007). Zhurnal nevrologii i psikhiatrii imeni S.S. Korsakova, 107(4), 29–39. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18379501/ 

1. 1. Sciacca, M. F. M., Naletova, I., Giuffrida, M. L., & Attanasio, F. (2022). Semax, a Synthetic Regulatory Peptide, Affects Copper-Induced Abeta Aggregation and Amyloid Formation in Artificial Membrane Models. ACS chemical neuroscience, 13(4), 486–496. https://doi.org/10.1021/acschemneuro.1c00707 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35080861/ 

1. 1. Grivennikov, I. A., Dolotov, O. V., Zolotarev, Y. A., Andreeva, L. A., Myasoedov, N. F., Leacher, L., Black, I. B., & Dreyfus, C. F. (2008). Effects of behaviorally active ACTH (4-10) analogue – Semax on rat basal forebrain cholinergic neurons. Restorative neurology and neuroscience, 26(1), 35–43. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18431004/

1. 1. Malyshev, A. V., Razumkina, E. V., Dubynin, V. A., & Myasoedov, N. F. (2013). Semax corrects brain dysfunction caused by prenatal introduction of valproic acid. Doklady biological sciences : proceedings of the Academy of Sciences of the USSR, Biological sciences sections, 450, 126–129. https://doi.org/10.1134/S0012496613030046 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23821048/ 

1. 1. Levitskaya, N. G., Sebentsova, E. A., Andreeva, L. A., Alfeeva, L. Y., Kamenskii, A. A., & Myasoedov, N. F. (2004). The neuroprotective effects of Semax in conditions of MPTP-induced lesions of the brain dopaminergic system. Neuroscience and behavioral physiology, 34(4), 399–405. https://doi.org/10.1023/b:neab.0000018752.59465.28 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15341218/ 

1. 1. Dolotov, O. V., Karpenko, E. A., Inozemtseva, L. S., Seredenina, T. S., Levitskaya, N. G., Rozyczka, J., Dubynina, E. V., Novosadova, E. V., Andreeva, L. A., Alfeeva, L. Y., Kamensky, A. A., Grivennikov, I. A., Myasoedov, N. F., & Engele, J. (2006). Semax, an analog of ACTH(4-10) with cognitive effects, regulates BDNF and trkB expression in the rat hippocampus. Brain research, 1117(1), 54–60. https://doi.org/10.1016/j.brainres.2006.07.108 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16996037/ 

1. 1. Dolotov, O. V., Karpenko, E. A., Seredenina, T. S., Inozemtseva, L. S., Levitskaya, N. G., Zolotarev, Y. A., Kamensky, A. A., Grivennikov, I. A., Engele, J., & Myasoedov, N. F. (2006). Semax, an analogue of adrenocorticotropin (4-10), binds specifically and increases levels of brain-derived neurotrophic factor protein in rat basal forebrain. Journal of neurochemistry, 97 Suppl 1, 82–86. https://doi.org/10.1111/j.1471-4159.2006.03658.x https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16635254/ 

1. 1. Inozemtsev, A. N., Bokieva, S. B., Karpukhina, O. V., Gumargalieva, K. Z., Kamensky, A. A., & Myasoedov, N. F. (2016). Semax prevents learning and memory inhibition by heavy metals. Doklady biological sciences : proceedings of the Academy of Sciences of the USSR, Biological sciences sections, 468(1), 112–114. https://doi.org/10.1134/S0012496616030066 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27411820/ 

1. 1. Romanova, G. A., Silachev, D. N., Shakova, F. M., Kvashennikova, Y. N., Viktorov, I. V., Shram, S. I., & Myasoedov, N. F. (2006). Neuroprotective and antiamnesic effects of Semax during experimental ischemic infarction of the cerebral cortex. Bulletin of experimental biology and medicine, 142(6), 663–666. https://doi.org/10.1007/s10517-006-0445-0 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17603664/ 

1. 1. Iasnetsov, V. V., & Voronina, T. A. (2009). Eksperimental’naia i klinicheskaia farmakologiia, 72(1), 68–70. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19334516/ 

1. 1. Iasnetsov, V. V., & Ivanov, I.uV. (2004). Farmacologicheskaia korrektsiia mnesticheskikh rasstroĭstv, vyzvannykh kompleksnym ékstremal’nym vozdeĭstiem u mysheĭ s pereviazannymi oshchimi sonnymi arteriiami [Pharmacological correction of memory impairment caused by a complex extremal action in mice with bilateral ligation of common carotid arteries]. Eksperimental’naia i klinicheskaia farmakologiia, 67(5), 3–4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15559625/ 

1. 1. Silachev, D. N., Shram, S. I., Shakova, F. M., Romanova, G. A., & Myasoedov, N. F. (2009). Formation of spatial memory in rats with ischemic lesions to the prefrontal cortex; effects of a synthetic analog of ACTH(4-7). Neuroscience and behavioral physiology, 39(8), 749–756. https://doi.org/10.1007/s11055-009-9197-4 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19779827/ 

1. 1. Tsai S. J. (2007). Semax, an analogue of adrenocorticotropin (4-10), is a potential agent for the treatment of attention-deficit hyperactivity disorder and Rett syndrome. Medical hypotheses, 68(5), 1144–1146. https://doi.org/10.1016/j.mehy.2006.07.017 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16996699/

1. 1. Svishcheva, M. V., Mukhina, A. Y., Medvedeva, O. A., Shevchenko, A. V., Bobyntsev, I. I., Kalutskii, P. V., Andreeva, L. A., & Myasoedov, N. F. (2020). Composition of Colon Microbiota in Rats Treated with ACTH(4-7)-PGP Peptide (Semax) under Conditions of Restraint Stress. Bulletin of experimental biology and medicine, 169(3), 357–360. https://doi.org/10.1007/s10517-020-04886-7  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32737723/  

1. 1. Svishcheva, M. V., Mishina, Y. S., Medvedeva, O. A., Bobyntsev, I. I., Mukhina, A. Y., Kalutskii, P. V., Andreeva, L. A., & Myasoedov, N. F. (2021). Morphofunctional State of the Large Intestine in Rats under Conditions of Restraint Stress and Administration of Peptide ACTH(4-7)-PGP (Semax). Bulletin of experimental biology and medicine, 170(3), 384–388. https://doi.org/10.1007/s10517-021-05072-z  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33459919/  

1. 1. Ivanikov, I. O., Brekhova, M. E., Samonina, G. E., Myasoedov, N. F., & Ashmarin, I. P. (2002). Therapy of peptic ulcer with semax peptide. Bulletin of experimental biology and medicine, 134(1), 73–74. https://doi.org/10.1023/a:1020621124776  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12459874/  

1. 1. Zhuikova, S. E., Sergeev, V. I., Samonina, G. E., & Myasoedov, N. F. (2002). Possible mechanism underlying the effect of Semax on the formation of indomethacin-induced ulcers in rats. Bulletin of experimental biology and medicine, 133(6), 577–579. https://doi.org/10.1023/a:1020285909696 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12447470/  

1. 1. Zhuĭkova, S. E., Badmaeva, K. E., Samonina, G. E., & Plesskaia, L. G. (2003). Semaks i nekotorye gliprolinovye peptidy uskoriaiut zazhivlenie atsetatnykh iazv u krys [Semax and some glyproline peptides accelerate the healing of acetic ulcers in rats]. Eksperimental’naia i klinicheskaia gastroenterologiia = Experimental & clinical gastroenterology, (4), 88–117. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14653248/   

1. 1. Zhuikova, S. E., Smirnova, E. A., Bakaeva, Z. V., Samonina, G. E., & Ashmarin, I. P. (2000). Effect of Semax on homeostasis of gastric mucosa in albino rats. Bulletin of experimental biology and medicine, 130(9), 871–873. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11177268/

1. 1. Gusev, E. I., Skvortsova, V. I., & Chukanova, E. I. (2005). Zhurnal nevrologii i psikhiatrii imeni S.S. Korsakova, 105(2), 35–40. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15792140/   

1. 1. Golubeva, A. V., Gavrilova, S. A., Lipina, T. V., Shornikova, M. V., Postnikov, A. B., Andreeva, L. A., Chentsov, I.uS., & Koshelev, V. B. (2006). Rossiiskii fiziologicheskii zhurnal imeni I.M. Sechenova, 92(6), 732–745. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16967870/  

1. 1. Gavrilova, S. A., Golubeva, A. V., Lipina, T. V., Fominykh, E. S., Shornikova, M. V., Postnikov, A. B., Andrejeva, L. A., Chentsov, I.uS., & Koshelev, V. B. (2006). Rossiiskii fiziologicheskii zhurnal imeni I.M. Sechenova, 92(11), 1305–1321. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17385423/  

1. 1. Gorbacheva, A. M., Berdalin, A. B., Stulova, A. N., Nikogosova, A. D., Lin, M. D., Buravkov, S. V., Gavrilova, S. A., & Koshelev, V. B. (2016). Changes in Sympathetic Innervation of Rat Caudal Artery in Experimental Myocardial Infarction. Effect of Semax Peptide. Bulletin of experimental biology and medicine, 161(4), 476–480. https://doi.org/10.1007/s10517-016-3442-y  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27591879/

1. 1. Polunin, G. S., Nurieva, S. M., Baiandin, D. L., Sheremet, N. L., & Andreeva, L. A. (2000). Opredelenie terapevticheskoĭ éffektivnosti novogo otechestvennogo preparata “Semaks” pri zabolevaniiakh zritel’nogo nerva [Evaluation of therapeutic effect of new Russian drug semax in optic nerve disease]. Vestnik oftalmologii, 116(1), 15–18. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10741256/  

1. 1. Kurysheva, N. I., Shpak, A. A., Ioĭleva, E. E., Galanter, L. I., Nagornova, N. D., Shubina, N. I.u, & Shlyshalova, N. N. (2001). “Semaks” v lechenii glaukomatoznoĭ opticheskoĭ neĭropatii u bol’nykh s normalizovannym oftal’motonusom [Semax in the treatment of glaucomatous optic neuropathy in patients with normalized ophthalmic tone]. Vestnik oftalmologii, 117(4), 5–8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11569188/  

1. 1. Manchenko, D. M., Glazova, N. I.u, Levitskaia, N. G., Andreeva, L. A., Kamenskiĭ, A. A., & Miasoedov, N. F. (2010). Rossiiskii fiziologicheskii zhurnal imeni I.M. Sechenova, 96(10), 1014–1023.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21268834/   

1. 1. Ivanova, D. M., Levitskaya, N. G., Andreeva, L. A., Kamenskii, A. A., & Myasoedov, N. F. (2007). Comparative study of analgesic potency of ACTH4-10 fragment and its analog semax. Bulletin of experimental biology and medicine, 143(1), 5–8. https://doi.org/10.1007/s10517-007-0002-5 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18018999/

1. 1. Arushanian, E. B., & Popov, A. V. (2008). Eksperimental’naia i klinicheskaia farmakologiia, 71(2), 14–16. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18488900/   

1. 1. Samotrueva, M. A., Yasenyavskaya, A. L., Murtalieva, V. K., Bashkina, O. A., Myasoedov, N. F., Andreeva, L. A., & Karaulov, A. V. (2019). Experimental Substantiation of Application of Semax as a Modulator of Immune Reaction on the Model of “Social” Stress. Bulletin of experimental biology and medicine, 166(6), 754–758. https://doi.org/10.1007/s10517-019-04434-y  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31028579/  

1. 1. Bakhmet, A. A., & Koplik, E. V. (2012). Antistress effect of Semax in the course of recovery of spleen lymphoid structures after the stress in rats with different behavioral activity. Bulletin of experimental biology and medicine, 153(5), 661–663. https://doi.org/10.1007/s10517-012-1792-7 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23113251/  

1. 1. Ivanov, I.uV., & Iasnetsov, V. V. (2000). Vliianie semaksa i meksidola na techenie ostrogo pankreatita u krys [The effect of semax and mexidol on the course of acute pancreatitis in rats]. Eksperimental’naia i klinicheskaia farmakologiia, 63(1), 41–44. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10763109/  

1. 1. Ivanov I.uV. (2000). Ul’trastrukturnye izmeneniia v podzheludochnoĭ zheleze krys s ostrym pankreatitom posle vvedeniia semaksa [Ultrastructural changes in the pancreas of rats with acute pancreatitis after semax administration]. Eksperimental’naia i klinicheskaia farmakologiia, 63(6), 37–38. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11202510/